Foto’s van katten en vrijetijdsbesteding, maar ook fragmenten uit debatten en screenshots van aangenomen moties. Politici profileren zich graag via sociale media in verkiezingstijd. Welke lijsttrekker doet dat het meest succesvol?
Net op het moment dat Chris Stoffer eerder deze maand zijn interruptie tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen wil afronden, verspreekt de SGP-lijsttrekker zich. ‘Oeps, oeps, daar gaat je filmpje,’ grapt Kamervoorzitter Martin Bosma. ‘Take two!’
Even daarvoor ging het ook al over ‘de filmpjes’, PVV-leider Geert Wilders weigerde toen antwoord te geven op de vraag van Denk-leider Stephan van Baarle met de uitleg: ‘Blijkbaar moet iedere fractie zijn eigen filmpje maken. Ik heb het antwoord al gegeven aan de heer Timmermans. Kijkt u het maar terug.’
Die terloopse opmerkingen illustreren volgens docent politieke communicatie Patrick van Erkel (36, Universiteit van Amsterdam) het toenemende belang van sociale media in de politiek. Met ‘filmpjes’ worden de korte fragmenten uit Kamerdebatten bedoeld, die politici online plaatsen.
Waarom plaatsen politici filmpjes op sociale media?
‘Daarmee willen ze aan hun achterban duidelijk maken hoe de partij zich inzet en profileert,’ legt Van Erkel uit. ‘Een groot deel van hen heeft tenslotte niet de tijd om het hele debat te volgen.’
‘Het heeft als voordeel dat je op deze kanalen controle hebt op wat je plaatst en hoe je jezelf neerzet als politicus. In traditionele media ben je veel meer afhankelijk van hoe journalisten over je schrijven.’
Afstand met de kiezer verkleinen
Uit een rondgang langs de sociale-mediakanalen blijkt dat de lijsttrekkers naast fragmenten van Kamerdebatten veel uitslagen van aangenomen moties plaatsen. Ook delen ze optredens in talkshows, gelikte campagnefilmpjes en (mits ze gunstig uitvallen) screenshots van peilingen.
Zo nu en dan geven ze een inkijkje in hun privéleven. Wilders laat zijn kat Noortje zien, GroenLinks-PvdA-voorman Timmermans toont een bezoek aan zijn lievelingsclub Roda JC, VVD-lijsttrekker Yeşilgöz legt haar aanwezigheid tijdens Sail vast.
Politicologen hebben hier een term voor: privatisering. ‘Dat is de mate waarin politici open zijn over hun privéleven,’ aldus Van Erkel. ‘Door meer van je privéleven te delen, kan je sympathieker overkomen bij de kiezer en de afstand verkleinen. Wel belangrijk is dat je hier een bepaalde authenticiteit in vindt.’
Authentiek blijven op sociale media is cruciaal
Toen het Amerikaanse Congreslid Alexandria Ocasio-Cortez via Instagram live ging koken en intussen sprak met kijkers over de politiek, lukte dat vrij goed, geeft Van Erkel als voorbeeld. ‘Dit werd gezien als authentiek en vernieuwend.’
‘Maar niet veel later probeerde Elisabeth Warren, toen kandidaat voor de Amerikaanse voorverkiezingen, iets vergelijkbaars, met een biertje in haar keuken; voor veel kiezers kwam dit te geforceerd en cringe over, waardoor het eerder negatief dan positief uitpakte.’
Ook in Nederland lijkt dat voor te komen. Onlangs deelde Yeşilgöz een video van haar ‘vakantiebesteding’ op TikTok en Instagram. Die bleek te bestaan uit ‘heel veel het land in gaan’, ‘mij voorbereiden op de campagne’ en ‘heel veel inlezen’. Het viel niet bij iedereen in goede aarde, critici vonden haar onoprecht overkomen.
Aandacht vestigen op je eigen ‘thema’
Toch blijven sociale media een goede manier om jezelf (en je partij) op bepaalde thema’s te profileren, aldus Van Erkel. ‘Partijen willen graag dat het in een campagne over “hun” thema gaat. Een thema waar zij goed op scoren en dat de kiezer met hen associeert, een thema waar de partij “eigenaarschap” heeft.
‘Via sociale media kun je dan proberen om dergelijke onderwerpen meer naar voren te schuiven, om ze zo belangrijker te maken in het publieke debat.’
Momentopname en partijaccounts
Tegen die achtergrond vergelijken we het bereik op Instagram, X en TikTok van alle lijsttrekkers uit de Tweede Kamer. Let wel: het aantal volgers fluctueert continu. Onderstaande tabellen (alleen zichtbaar op de website, niet op de MijnMagazines-app) zijn gebaseerd op een momentopname.
Ander voorbehoud is dat politici ook veel foto’s en video’s via hun partij-account plaatsen. Dat vertekent het beeld enigszins, vooral op TikTok. Meest extreme voorbeeld: Caroline van der Plas heeft geen TikTok-account, maar is via het partijaccount van BBB (met circa 115.000 volgers het populairste TikTok-account van alle politieke partijen) toch vaker terug te vinden op het platform dan menig ander lijsttrekker.
Aantal volgers lijsttrekkers op Instagram (25/9’25)
Wie is het populairst op Instagram?
Geert Wilders steekt er met kop en schouders bovenuit. De nummer, twee Rob Jetten (D66), heeft nog niet de helft van het aantal volgers van de PVV-leider.
Tussen hen in had Thierry Baudet (213.000 volgers) kunnen staan, ware het niet dat hij het FVD-lijsttrekkerschap deze verkiezingen overlaat aan Lidewij de Vos. Met circa 28.900 volgers heeft zij op het platform beduidend minder volgers dan haar voorganger.
In de onderste regionen vinden we lijsttrekkers als Eddy van Hijum (NSC), Mirjam Bikker (ChristenUnie) en Chris Stoffer (SGP). Alle drie zijn redelijk actief op het platform, de leeftijd van hun achterban lijkt hierbij geen rol te spelen.
Deze partijen trekken volgens actualiteitenprogramma EenVandaag minstens zo veel jongeren (mensen onder de vijftig jaar) aan als ouderen. Dat past goed bij Instagram, waar de meeste gebruikers onder de veertig zijn.
Aantal volgers lijsttrekkers op X (25/9/’25)
Wie is het populairst op X?
De afgelopen jaren is X geregeld onderwerp van kritiek geweest, mede vanwege het controversiële optreden van eigenaar Elon Musk. Toch blijft het medium voor politici belangrijk. Dat blijkt wel uit hun enorme volgersaantallen, die flink contrasteren met de veel lagere bereikcijfers op Instagram en TikTok.
Wilders spant weer de kroon. Het verschil met de nummer twee is op X zelfs aanzienlijk groter dan op Instagram. De PVV-leider gebruikt het medium intensief en deinst er niet voor terug om boude uitspraken te doen op het platform. Veel van zijn tweets halen dan ook de traditionele media.
Dat zorgt voor een sneeuwbaleffect: zijn berichten bereiken niet alleen zijn eigen volgers, maar ook een breder publiek, dat vervolgens zijn account gaat volgen.
Aantal volgers lijsttrekkers op TikTok (25/9’25)
Wie is het populairst op TikTok?
Van de onderzochte sociale media is TikTok het nieuwste platform, en dat is terug te zien in de aanwezigheid van politici. Slechts een handvol lijsttrekkers heeft een account. Afwezigen zijn Geert Wilders, Caroline van der Plas, Joost Eerdmans, Mirjam Bikker, Chris Stoffer, Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) en Eddy van Hijum. Daarnaast zijn CDA-leider Henri Bontenbal en FVD-lijsttrekker Lidewij de Vos pas onlangs gestart.
In dat vacuüm behaalt Denk-leider Stephan van Baarle de meeste volgers op Tiktok: 41.300. Hij plaatst geregeld filmpjes over zijn optredens in de Kamer rond de oorlog in Gaza. Achter hem volgen Rob Jetten en SP-leider Jimmy Dijk, met respectievelijk 18.500 en 17.9oo volgers.