Joost Eerdmans, fractievoorzitter van JA21, bezocht deze maand Denemarken om met eigen ogen te zien hoe het asiel- en migratiebeleid van de succesvolle Deense sociaal-democraten werkt. In een ingezonden opiniestuk legt hij uit wat Nederland van de Denen kan leren op het gebied van asiel en terugkeer.
Begin deze maand bracht ik met onze partij een bezoek aan Denemarken. Hét gidsland als het gaat om het beperken van immigratie in het algemeen en van de toestroom van asielzoekers in het bijzonder. Doel was te onderzoeken of elementen van hun succesvolle migratiebeleid ook in Nederland ingevoerd kunnen worden.
Alleen politieke wil en moed nodig om de Denen te volgen
Joost Eerdmans (1971) is is sinds maart 2021 fractievoorzitter van JA21 in de Tweede Kamer.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.
Het antwoord is ondubbelzinnig ja. Het enige wat tussen Nederland en belangrijke onderdelen van het Deense immigratiemodel staat, is politieke wil en moed. Om de bange ‘kan niet’-façade door te prikken, zal JA21 de komende periode met diverse wetsvoorstellen komen op terreinen als remigratie, gezinsvorming en asiel. Stevig, maar haalbaar.
Maar als er één onderwerp is waarop het Nederlandse beleid snel en drastisch kan worden aangescherpt, dan is het wel het weren en uitzetten van zogeheten veiligelanders. Asielzoekers uit veilige landen als Marokko en Tunesië die vrijwel nooit recht hebben op een verblijfsvergunning, de asielketen verstoppen en voor veel overlast en criminaliteit zorgen, maar vrijwel niet worden uitgezet. Vooral door tegenwerking door herkomstlanden.
Over snel vertrek kansloze asielzoekers zou consensus moeten zijn
Hoe je ook over de asielkwestie denkt, als er érgens overeenstemming over zou moeten zijn, dan is dat over het principe dat kansloze asielzoekers uit veilige landen geen druk mogen blijven leggen op de asielketen en de samenleving.
Ongeveer 20 procent van de asielaanvragen in Nederland is afkomstig van mensen uit veilige landen. Ondanks dat het kabinet-Rutte III in zijn Regeerakkoord ferm beleid beloofde om deze problematiek in te dammen, nemen de instroom en de overlast alleen maar toe.
Diplomatieke banden en de angst voor relletjes blijken keer op keer belangrijker dan het terugsturen van personen die hier niet horen te zijn. Niet onze eigen VVD-staatssecretaris Ankie Broekers-Knol, maar de Marokkaanse koning Mohammed VI drukt de grootste stempel op het Nederlandse asielbeleid. En zo blijven we toestaan dat inwoners, ondernemers en ov-personeel in plaatsen als Ter Apel geteisterd blijven worden door personen die binnen een functionerend asielstelsel al lang en breed uitgezet waren geweest.
Meer over dit onderwerp
Hoe Denemarken zijn asielbeleid steeds verder aanscherpt, en waarom
Hoe anders is dat in Denemarken. Tijdens mijn bezoek aan het uitzetcentrum in Sjaelsmark keek de medewerkster van de vertrekdienst vreemd op toen ik vertelde over het Nederlandse pappen en nathouden. Zelf begeleidde ze vrijwel probleemloos de uitzetting van onder anderen uitgeprocedeerde Marokkanen. Een kwestie van samenwerken en het bieden van financiële compensatie aan herkomstlanden, maar ook durven dreigen met diplomatieke druk en het stopzetten van ontwikkelingshulp. Van glashelder maken dat er geen enkel perspectief voor uitgeprocedeerden is in Denemarken middels het inrichten van sobere en doelmatige uitzetcentra, waardoor vrijwillig begeleid vertrek bepaald geen zeldzaamheid is. Door het beperken van de in Nederland haast oneindige beroepsmogelijkheden. En vooral: door niet te dweilen met de kraan open.
Denemarken in 1 jaar evenveel asielzoekers als Nederland in 2 weken
Doordat Denemarken met zijn effectieve asielbeleid in een heel jaar hetzelfde aantal asielzoekers binnenkrijgt als Nederland in twee weken, is er logischerwijs veel meer capaciteit om werk te maken van uitzetting. Die kordate houding heeft een zeer preventieve werking. Gelukszoekers lopen met een boog om Denemarken heen en kiezen massaal voor nabijgelegen landen als Zweden, Duitsland en Nederland. Een aanpak die al jaren succes heeft: Nederland heeft drie keer meer inwoners, maar al jaren op rij 25 keer meer asielzoekers dan Denemarken.
Een ander wezenlijk verschil tussen Denemarken en Nederland is de grote consensus binnen de Deense samenleving én politiek over het belang van een streng, maar rechtvaardig asiel- en migratiebeleid. Een verzorgingsstaat en een immigratieland gaan niet samen en de Denen, nota bene met een sociaal-democratische regering onder de leiding van de Deense Arbeiderspartij, begrijpen dat. Hoe anders is dat bij ons. Hoewel onder de Nederlandse bevolking al jarenlang breed draagvlak is voor migratiebeperking, produceerden de kabinetten-Rutte asiel- en migratierecords.
Zo wil JA21 problematiek veiligelanders bij de wortel aanpakken
In het binnenkort te publiceren aanvalsplan zet ik uitgebreid uiteen hoe JA21 de problematiek rond veiligelanders voortvarend en bij de wortel wil aanpakken. Stuk voor stuk haalbare en bij deskundigen getoetste maatregelen.
Lees ook dit EW Podium-stuk van Fabian van Hal: Wat maakt de Deense sociaal-democratie zo ‘rechts’ en succesvol?
Hierin pleiten wij onder meer voor het intrekken van landingsrechten van vliegmaatschappijen uit tegenwerkende herkomstlanden, het per direct stopzetten van ontwikkelingshulp naar landen als Marokko en Tunesië, het intrekken en weigeren van visa voor hoogwaardigheidsbekleders uit die landen, harder in te zetten op naleving van de Dublinverordening, waardoor asielzoekers die via andere EU-landen naar Nederland komen, kunnen worden teruggestuurd. En als die landen dat niet accepteren?
Durf verdragen met tegenwerkende herkomstlanden op te zeggen
Ook moet Nederland eenzijdig uitkeringsverdragen met tegenwerkende herkomstlanden durven opzeggen. Minister Lodewijk Asscher (PvdA) wist in 2016 met deze dreiging Marokko op de knieën te krijgen in de discussie over de export van uitkeringen. We kunnen het zo weer doen. Of het verlengen van de maximale duur van vreemdelingendetentie, waardoor uitgeprocedeerde veiligelanders niet langer zomaar de deur uitwandelen als hun herkomstland maar lang genoeg blijft tegenwerken.
Daarnaast kan veel harder worden opgetreden tegen criminele veiligelanders, zowel door de drempel voor overplaatsing naar een zogeheten aso-asielzoekerscentrum fors te verlagen als door het standaard uitzetten van asielzoekers die een misdrijf plegen. Ook kunnen we met een simpele Kamermeerderheid illegaal verblijf strafbaar stellen.
De asieltoestroom naar Nederland groeit met de dag. De instroomcijfers evenaren de laatste weken die van het crisisjaar 2015. De asielzoekerscentra barsten uit hun voegen, in het hele land worden noodopvanglocaties uit de grond gestampt en gemeenten kunnen de taakstelling voor het huisvesten van statushouders nu al niet aan. Een situatie die door de mogelijke komst van tienduizenden Afghanen alleen maar verder zal verslechteren. Maar in plaats van het meest logische verzoek, namelijk het eindelijk uitzetten van grote groepen uitgeprocedeerde veiligelanders om de druk op de asielketen te verlichten, vraagt het COA, Centraal Orgaan opvang asielzoekers, alleen maar om meer opvanglocaties.
Het absorptievermogen van Nederland is uitgeput
Het is tijd om de realiteit onder ogen te zien. Het absorptievermogen van Nederland is uitgeput. De asielcrisis moet worden beteugeld. We kunnen onze samenleving geen dag langer gebukt laten gaan onder mensen die hier helemaal niet horen te zijn.
Meer over dit onderwerp
‘Kan niet’ is geen argument meer. Daarvoor zijn simpelweg te veel effectieve maatregelen binnen handbereik. De Tweede Kamer moet in stelling worden gebracht. Laat de PvdA het voorbeeld volgen van haar Deense zusterpartij en eindelijk weer eens opkomen voor de belangen van haar oorspronkelijke achterban.