De feiten: Centraal Joods Overleg verliest kort geding over optreden Bob Vylan
Het Britse punkduo Bob Vylan stond maandagavond 15 september op het podium in Nijmegen, nadat het Centraal Joods Overleg diezelfde dag een kort geding tegen het lokale poppodium Doornroosje had verloren.
De Joodse belangenorganisatie eiste een verbod op het optreden, vanwege een controversieel optreden van Bob Vylan afgelopen zaterdag in Amsterdam. ‘Death to the IDF’ (het Israelische leger) en ‘Fuck de fascisten, fuck de zionisten. Ga ze vinden op straat,’ riepen de artiesten in Paradiso.
Het OM ontving tientallen meldingen en aangiften, en doet onderzoek naar wat er precies allemaal is gezegd.
Bob Vylan mag niet optreden in Tilburg
Volgens Bob Vylan is er sprake van een campagne tegen het Israël-kritische duo, en zijn zij ‘niet haatdragend, niet antisemitisch, maar antizionistisch’.
Naar aanleiding van de ophef over het optreden in Amsterdam annuleerde poppodium 013 in Tilburg een concert van Bob Vylan. Doornroosje bleef achter de keuze om het duo uit te nodigen staan en zei niet te willen meewerken aan ‘culturele censuur’.
EW’s visie: Snoer elkaar niet de mond via de rechter, voer het debat
Redacteur Onze Overheid Maria BouwmanTerecht gaf de rechter Doornroosje gelijk. Van het verbieden van kunst zou alleen in extreme gevallen sprake moeten zijn.
Omdat de rechter maar een paar uur de tijd had om uitspraak te doen, is alleen bekend dat het concert mag doorgaan. De uitleg van de rechter volgt binnen twee weken.
Mensenrechtenhof speelt sleutelrol
Mogelijk zal de rechter zijn oordeel hebben gebaseerd op uitspraken van het Europees Hof van de Rechten van de Mens. Het Hof vat de vrijheid van meningsuiting ruim op: burgers mogen zich ook ‘beledigend, schokkend of verontrustend’ uiten.
Inperking van de vrijheid van meningsuiting leidt al snel tot beknotting van het publieke debat. Tegelijk zijn er grenzen aan de vrijheid van meningsuiting. Die worden overschreden als sprake is van een oproep tot geweld.
Vermoedelijk beriep het CJO zich hierop. De organisatie beschuldigde Bob Vylan na het optreden in Paradiso van het ‘oproepen tot een pogrom’.
Gevaarlijk precedent
Ongeacht de precieze overwegingen van de rechter, had een verbod op het concert een gevaarlijk precedent geschapen. Als de rechter ondernemers als de eigenaar van Doornroosje kan dwingen om onwelgevallige optredens te schrappen, waar ligt dan de grens?
Wat als pro-Palestina-activisten een bijeenkomst van het Centrum Informatie en Documentatie Israël willen laten verbieden omdat een spreker het Israëlische leger steunt, waarvan steeds meer deskundigen het handelen als genocidaal zien? Er zijn veel mensen die dergelijke bijeenkomsten schokkend en gevaarlijk vinden.
En hoe zit dat dan met Mohammed-cartoons, die veel moslims als buitengewoon kwetsend en pijnlijk zien? Of met conservatieve sprekers als wijlen Charlie Kirk, die kritische vragen over zijn afkeurende houding tegenover de Pride en transgenders beantwoordde met een Bijbelcitaat over het stenigen van homoseksuelen?
Meningsverschillen horen bij een democratie
In een democratie zullen mensen het altijd met elkaar oneens zijn – gelukkig maar. Dat sommigen een mening of de manier waarop die wordt geuit als onwenselijk zien, maakt niet uit.
Wie oproept tot geweld, moet natuurlijk worden vervolgd en veroordeeld. Maar laten we het maatschappelijke debat met open vizier voeren, en niet elkaar op voorhand via de rechter het zwijgen opleggen.