De Feiten: Rekenkamer hekelt onrealistische Miljoenennota
Bron: Algemene RekenkamerEr staan veel hiaten in de Rijksbegroting voor 2026 en de jaren erna. Daarvoor waarschuwde de Algemene Rekenkamer dinsdag 23 september.
Tekorten lopen snel op, doordat de begroting voor de komende jaren een veel te rooskleurig beeld schetst. Het demissionaire kabinet schat inkomsten te hoog in en noemt sommige uitgaven niet eens.
Zo voert het kabinet in 2027 een bezuiniging op bij de asielopvang, terwijl het aantal asielzoekers naar verwachting niet afneemt. Ook neemt het kabinet de stijging van de defensie-uitgaven niet mee.
Nu nog relatief lage staatsschuld
De staatsschuld bereikte op 1 juli de hoogste stand ooit: 492 miljard euro. Maar gemeten in omvang van de economie — in 2025 zo’n 1.150 miljard euro — kwam die per 1 juli uit op 42,7 procent, de laagste stand in decennia.
Belastinginkomsten blijven binnenstromen door de sterke economie, vandaar dat de staatsschuldquote er zo goed uitziet.
Maar als het aankomende kabinet niet hard ingrijpt, kan het snel gedaan zijn met de gunstige stand van de overheidsfinanciën.
EW’s visie: Komend kabinet moet begroting op orde houden
Door: Jeroen van Wensen. redacteur EconomieOp de begroting die het demissionaire kabinet op Prinsjesdag heeft afgeleverd, valt veel af te dingen. Mogelijk te ontvangen bedragen noemt het als zekerheid, hogere uitgaven krijgen geen vermelding.
Begroten lijkt vooral een kwestie van zo schuiven met geld, dat Nederland net binnen de Brusselse tekortnorm van 3 procent per jaar blijft.
Sinterklaas spelen kan niet meer
Het aankomende kabinet hoeft niet eens op zoek naar lijken in de kast. Dat betekent dat de nieuwe ministersploeg nauwelijks budgettaire ruimte heeft om leuke dingen voor de burgers te doen. Sterker nog, bezuinigingen en hogere lasten lijken onontkoombaar.
Politieke partijen die tijdens de verkiezingscampagne anders beloven, kan de kiezer beter negeren.
Verdere verdieping: Miljardentrucs volgens de Algemene Rekenkamer
Het kabinet voert in 2027 een bezuiniging op bij de asielopvang. De kosten dalen van ruim 4 miljard euro in 2026, naar nog geen 1 miljard euro in 2027.
Dat lijkt onmogelijk, aangezien het aantal asielzoekers van 2026 op 2027 niet afneemt volgens de planning.
Geen korting in Brussel
Er is een korting ingeboekt van 1,8 miljard euro op de afdrachten aan de Europese Unie. Maar de kans dat andere lidstaten hiermee akkoord gaan, is klein.
Nederland krijgt geld van de Europese Unie als het een aantal wetswijzigingen doorvoert. Bijvoorbeeld een tijdige hervorming van de pensioenen, het invoeren van een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen en het saneren van varkensstallen.
Daarom staat er voor 2,9 miljard euro ingeboekt aan eenmalig nog te ontvangen bedragen uit het zogeheten Herstel- en Veerkrachtfonds (het ‘coronafonds’).
Maar de kans is groot dat de zelfstandigenverzekering er niet komt, de pensioenhervorming te lang duurt en de varkensstallen er nog steeds staan. En dan komt er ook geen geld uit het fonds.
Overheid en defensie groeien alleen maar
Fors bezuinigen op beleidsambtenaren en externe inhuur is elk jaar het plan. Ook in de komende jaren. Maar telkens blijkt dat de overheid alleen maar groeit.
Zo zag de Algemene Rekenkamer terugkijkend op 2024 dat er voor 600 miljoen is uitgegeven aan externe inhuur (zzp’ers) bij de grootste departementen, terwijl er steeds maar voor 200 miljoen euro aan inhuur was begroot.
En dan is er nog de defensiebegroting die omhoog moet van 2 procent naar 3,5 procent. Een stijging van 19 miljard euro per jaar, die nog niet is ingeboekt.
Boekhoudkundige trucs
Voor het overige bestaat de begroting vooral uit kasschuiven (uitgaven later in de tijd plannen) en andere boekhoudkundige trucs.
Onder het kopje ‘Realistische ingangsdatum KOT’ worden miljardenmeevallers ingeboekt. In werkelijkheid is dit het resultaat van een overheid die de gewenste extra uitgaven aan de Kinderopvangtoeslag (KOT) niet op tijd regelt en zo geld overhoudt.