Welke gemeenten bieden een optimale mix van wonen, werken, recreatie en cultuur, een harmonieus leefklimaat, rust en ruimte? De jaarlijkse vergelijking door Elsevier: suburbs winnen, Amersfoort is beste stad.
Arthur van Leeuwen schreef dit artikel samen met Ruud Deijkers.
Rozendaal, Laren en Naarden bieden van alles wat een gemeente aantrekkelijk kan maken de beste mix. De drie gemeenten vormen de top-3 in het onderzoek Beste buurten & gemeenten 2015 van Elsevier en Bureau Louter.
Het rustieke Gelderse Rozendaal, vlak bij Arnhem gelegen, is al drie jaar achtereen winnaar. Naarden schoof een plaatsje omhoog en Laren – ook de gemeente met de ‘beste buurt’ binnen de grenzen – zelfs twee plaatsjes. Naarden was in 2010 al eens nummer 1, en de twee jaar daarna was het Groningse Haren de winnaar.
Attractie
De top-10 biedt het vertrouwde beeld van oude, welstandige suburbs en villadorpen. Het woongenot daar benadert dat van de ‘ideale’ gemeente het dichtst: rustig, groen, fraaie huizen, een harmonisch en veilig woonklimaat – maar met de geneugten en voorzieningen van de grote stad niet te ver weg. Voor zeven van de tien gemeenten geldt ook nog eens dat de inwoners strand en zee, en anders wel een meer met jachthaven en vertier in de buurt weten.
De provincie Noord-Holland is in de top-50 prominent aanwezig met vijftien gemeenten. Daarvan liggen er tien achter de duinen dan wel in het Gooi. Twee, Amstelveen en Ouder-Amstel, zijn randgemeenten van Amsterdam. Nog eens drie liggen een eindje verder van de stad, maar dicht bij het IJsselmeer als attractie. Dat zijn Landsmeer, Edam-Volendam en Waterland.
Ook de provincie Utrecht is ruim vertegenwoordigd met negen gemeenten. Daar zit van alles bij: de stad Amersfoort, opvallend als enige grote stad in de top-50, met het aangrenzende Leusden en Bunschoten. Verder ook suburbs van de stad Utrecht en de Gooise gemeente Baarn.
Gelderland, Noord-Brabant en Zuid-Holland staan met zes, zes en zeven gemeenten in de lijst. Bij de Gelderse gemeenten staat de specifieke ligging garant voor extra kwaliteiten, aan de rand van de Veluwe en langs de IJssel. In Noord-Brabant gaat het om suburbane gemeenten in de Stedenring.
In Zuid-Holland is een brede strook achter de kust dé plek om te wonen – tot en met Teylingen in de Bollenstreek. Overijssel scoort met drie landelijke gemeenten, Groningen, Friesland en Drenthe met elk één.
Dat Limburg en Zeeland – trekpleisters voor toerisme – ontbreken, is verklaarbaar. Natuurlijk vallen daar vaak hoge scores voor het natuurschoon. Daar staat tegenover dat het niveau van voorzieningen dikwijls relatief laag is. Valkenburg aan de Geul staat het hoogst genoteerd voor Limburg, en Veere voor Zeeland.
Vitaliteit
Alle 393 gemeenten zijn vergeleken aan de hand van 101 indicatoren, dezelfde die ten grondslag liggen aan het onderzoek naar de beste buurten. Die indicatoren zijn ingedeeld in zeven rubrieken. Het gaat om de aanwezigheid van basisvoorzieningen als scholen en winkels, ‘plusvoorzieningen’ zoals een universiteit, ziekenhuis of concertgebouw, de vitaliteit van de lokale economie en arbeidsmarkt, om de ‘groene’ en ‘blauwe’ kwaliteit (bos, natuur en water), of de gemeente rust en ruimte biedt en of er sprake is van een harmonieus leefklimaat. Ook de bereikbaarheid is beoordeeld.
Cruciaal is in welke mate al die kwaliteiten voor de inwoners redelijk in de buurt zijn, ook buiten de eigen gemeentegrenzen. Zoveel is dus zeker: als Rozendaal niet pal naast het grote Arnhem lag, stond het ook niet op de eerste plaats.
Elsevier nummer 26, 27 januari 2015