Europa balanceert tussen Poetin en Trump. Terwijl Russische drones en raketten frontstaten treffen, dwingt Washington de EU tot concessies. Von der Leyen weet hoe broos Amerikaanse steun werkelijk is.
De Europese zomervakantie zit erop. Een grimmige herfst wacht. Het eerste wat Commissievoorzitter Ursula von der Leyen na haar ‘rentree’ deed, was een reis maken langs de hoofdsteden van de ‘frontlijnstaten’, de zeven Europese Unie-landen die grenzen aan Oekraïne, Wit-Rusland of Rusland.
Die retoriek is in lijn met die van NAVO-chef Mark Rutte eind vorig jaar: ‘Rusland bereidt zich voor op een langdurige confrontatie. Met Oekraïne. En met ons.’ De Russen ‘omzeilen onze afschrikking en brengen de frontlijn naar onze voordeur’.
Russische raketten en drones treffen EU-doelen
Dat doen de Russen steeds brutaler. Bombardementen op Kyiv eisten donderdag 28 augustus minstens 25 levens, onder wie 4 kinderen. Veelzeggend is dat bij deze rakettenregen ook de diplomatieke missie van de Europese Unie en van de British Council werden getroffen. Twee raketten sloegen binnen 20 seconden in op een afstand van 50 meter van de delegatie. Dat duidt niet op toeval.
Eerder zorgden de Russen onder meer voor branden in Britse opslaglocaties, een aanval op een Noorse dam en een moordaanslag op de baas van de Duitse wapengigant Rheinmetall. En zondag 31 augustus zorgde (waarschijnlijk) Rusland voor een GPS-storing toen het vliegtuig van Von der Leyen in ‘frontlijnstaat’ Bulgarije landde. De piloot moest papieren kaarten gebruiken.
Europa zoekt antwoord op Poetins speldenprikken
De speldenprikken van Poetin worden heftiger. Het is hoog tijd dat Europa van zich afbijt. Helemaal geen olie en gas meer importeren uit Rusland, bijvoorbeeld. Zelf sabotage-acties op Russisch grondgebied uitvoeren. En misschien is het ook tijd om toch maar die ‘bevroren’ 210 miljard euro van Rusland van de bank te halen, voor herstel van de verwoestingen in Oekraïne.
Verdeeld Europa worstelt met defensie en besluitvorming
In navolging van de Franse president Emmanuel Macron noemt Von der Leyen nu ook de Russische president een ‘roofdier’. Maar de Europese woorden deren Poetin niet. Hij weet dat het continent er beroerd voor staat.
Er is nog zeker vijf jaar nodig om de verwaarloosde defensie op orde te brengen. En voor belangrijke besluiten op buitenlandgebied (denk aan olie en gas en die bevroren tegoeden) is unanimiteit nodig. Hongarije en ook Slowakije verstoren structureel de eenheid in de Europese gelederen. Ook kampen vooraanstaande politici als Macron met politieke problemen in eigen huis, die hun positie verzwakken.
Trump gebruikt handelstarieven als drukmiddel
Maar het grootste probleem voor Europa heet Donald Trump. Tijdens de ‘onderhandelingen’ over de handelstarieven zouden de Amerikanen ook de veiligheidsgaranties erbij hebben gehaald. Niet akkoord met onze voorwaarden? Geen wapens meer voor Oekraïne.
Dus ging de EU door de pomp. Maar nu heeft Trump zijn pijlen weer gericht op de Europese Digital Services en Digital Markets Acts. Hij wil af van de belasting die sommige landen opleggen aan techbedrijven en van de inperking van de vrije meningsuiting die in Amerikaanse ogen in de wet zit besloten.
Von der Leyen laveert tussen druk uit Moskou en Washington
Anders gaan de handelstarieven weer omhoog. ‘Niet aan toegeven!’ roept de Spaanse vicevoorzitter van de Commissie Teresa Ribera. Haar chef is voorzichtiger. Von der Leyen weet, ook doordat zij op het allerhoogste niveau contacten en inlichtingen heeft, hoe broos de steun van Trump is, en blijft.
Zolang het continent zichzelf niet kan verdedigen, moet Europa de bullebak in het Witte Huis te vriend houden. Dus in plaats van ‘nee’ roepen, moet de EU zich bereid tonen om verder te praten over de behandeling van techbedrijven. De werkelijkheid kent geen genade. Zonder steun van Amerika is Europa voorlopig een te makkelijke prooi voor het roofdier in het Kremlin.