Europa’s grootste wapenproducent profiteert van de groeiende onveiligheid in de wereld. Op bezoek bij de nieuwe munitiefabriek in Nedersaksen. ‘De Zeitenwende is aangekomen in Duitsland.’
Unterlüss, een plaats onder de rook van Hannover met amper 3.800 inwoners, zag zelden zo’n toestroom van bezoekers als deze zomer. Op een besloten evenement toonde Rheinmetall, normaliter wars van pottenkijkers, in augustus de pas opgeleverde fabriek voor artilleriegranaten. De belangstelling bleek groot.
Topman Armin Papperger (62) wijdde, onder toeziend oog van tientallen internationale politici, hooggeplaatste militairen en ambtenaren, de fabriek in Nedersaksen in met lovende woorden: ‘Het is een grote eer iedereen te mogen verwelkomen.’ Op het podium ondertekende hij een contract met twee ministers uit Roemenië voor de bouw van een kruitfabriek in de Oost-Europese EU-lidstaat.
In recordtempo bouwt Rheinmetall een megafabriek voor 350.000 granaten
Hoewel Rheinmetall met twaalf fabrieken ook in Europese landen als Groot-Brittannië, Oekraïne en Spanje actief is, bestaat er geen twijfel over wie de belangrijkste opdrachtgever is. ‘Onze grootste klant zit voor mij,’ zei Papperger, terwijl hij de blik richtte op Boris Pistorius, minister van Defensie (SPD).
De 65-jarige Pistorius, politiek verantwoordelijk voor de Bundeswehr, prees het tempo waarmee de fabriek uit de grond is gestampt – niet in jaren, maar in slechts veertien maanden. Haast on-Duits, gezien de verstikkende bureaucratie, die burgers en bedrijven dagelijks lamlegt.
Na het praatje van Papperger liet de fabrieksleider zien hoe de productie, goed voor vijfhonderd extra banen, al is begonnen. In 2026 hoopt het bedrijf hier 140.000 artilleriegranaten te maken; een jaar later moet de productie zijn gegroeid tot 350.000 granaten. Daarnaast wordt er gemikt op raketmotoren, waarvan de productie elders op het terrein naar verwachting volgend jaar begint.
Naast munitie voor tanks worden in Unterlüss, waar 3.200 mensen werken, essentiële onderdelen van het pantservoertuig Puma geproduceerd. Dat gebeurt in samenwerking met het Frans-Duitse wapenbedrijf KNDS. De twee ondernemingen trekken al samen op bij de geschutskoepel van gevechtstank Leopard 2 en de Pantserhouwitser 2000. Ook produceren ze bombestendige cabines voor logistieke pantservoertuigen.
Het volgestroomde orderboek is een ongekende weelde voor een bedrijf dat decennia in het verdomhoekje zat. Sinds Duitsland een draai maakte op het gebied van defensie, als reactie op de Russische invasie in Oekraïne, is alles anders.
De comeback van Rheinmetall: taboe maakt plaats voor trots
Nadat Duitsland zijn verdediging decennialang had verwaarloosd en de Bundeswehr bijna geheel was ontmanteld, kondigde toenmalig bondskanselier Olaf Scholz (SPD) drieënhalf jaar geleden een investering van 100 miljard euro aan in het Duitse leger. Het bleek het startschot van een historische ommezwaai, zij het een tergend langzame.
Scholz’ opvolger, christen-democraat Friedrich Merz, zet die koers door in een hogere versnelling. Door de versoepeling van de schuldenrem, een strenge begrenzing van het begrotingstekort, kan Duitsland nu meer lenen voor defensie-uitgaven. Dat is volgens de huidige kanselier hard nodig, gezien het tekort aan onder meer kazernes en opleiders. Daarnaast zinspeelt Merz op de herinvoering van de dienstplicht, die in 2011 is afgeschaft.
Politici als Scholz en diens voorganger Angela Merkel (CDU) lieten Rheinmetall links liggen. Als wapenproducent gold Rheinmetall als onethisch – overigens ook bij de Duitse bevolking. Bovendien was het vredestijd. Maar sinds Merz in het Kanzleramt werkt, is Rheinmetall-topman Papperger welkom in de hoogste politieke kringen.
Beurswaarde Rheinmetall nu groter dan Volkswagen
Dat Rheinmetall wel vaart bij de toenemende onveiligheid in de wereld, vertaalt zich in een koersexplosie van het aandeel. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne werd het bedrijf op de beurs ruim vijf keer meer waard.
Volgens analisten van Deutsche Bank kan het doorstoten naar 1.950 euro per aandeel. Nederlanders beleggen graag in Rheinmetall: de onderneming stond in het tweede kwartaal in de top-25 van meest geliefde bedrijven, aldus De Nederlandsche Bank.
Op de beurs is Rheinmetall ruim tien keer meer waard dan Volkswagen. De geruchtenstroom dat Rheinmetall een fabriek van de noodlijdende autoproducent wil overnemen in de stad Osnabrück, wordt steeds luider. De overnamespeculaties die de ronde doen, werden door Papperger in Unterlüss niet ontkend: ‘We zijn altijd geïnteresseerd om onze portefeuilles uit te breiden.’
Niet alleen beleggers weten het wapenbedrijf te vinden. Ook voetbalclub Borussia Dortmund en Düsseldorfer EG, de ijshockeyvereniging uit thuisstad Düsseldorf, gaan met het merk aan de haal. Bij Borussia Dortmund had de sponsordeal flink wat voeten in de aarde, maar uiteindelijk stemden de leden ermee in.
Wereldwijd groeide het aantal werknemers tot ruim 40.000 in zo’n 30 landen, met pakweg 175 productielocaties. Zo werken in de fabriek in Ede, geopend in 2016, zeker 200 werknemers, een verdubbeling, en die groei zet dit jaar door. In Nederland worden tonnen zware logistieke pantservoertuigen geproduceerd, zoals de Boxer en Fuchs, die in trek zijn op het slagveld in Oekraïne.
CEO Rheinmetall op dodenlijst Kremlin
Het succes van Rheinmetall heeft evengoed een keerzijde: naar verluidt staat topman Papperger op de dodenlijst van het Kremlin. In de zomer van 2024 zou een aanslag op hem zijn verijdeld, meldde de Amerikaanse nieuwszender CNN op basis van bronnen bij de Amerikaanse geheime dienst CIA. Rusland wees de beschuldigingen van de hand.
Het weerhoudt Papperger, sinds 2013 CEO van Rheinmetall, er niet van om nog zeker vier jaar door te gaan. In Unterlüss wemelde het van de beveiligers, al zwermden ze niet alleen om Papperger heen. De showmodellen van Puma, Leopard 2 en Panther, blikvangers in de ontvangsthal, werden door bewakers minstens zo goed in de gaten gehouden.
NAVO-chef Rutte: ‘Rheinmetall extreem belangrijk voor Europese veiligheid’
Gek genoeg eiste niet Papperger maar NAVO-chef Mark Rutte de meeste aandacht op in Nedersaksen. Hij noemde Rheinmetall ‘extreem belangrijk’ voor de Europese veiligheid. Voor de komende jaren kondigde Rutte aan dat de NAVO informatie gaat delen met vooraanstaande Europese wapenfabrikanten over productiecapaciteiten. Nu houdt het bondgenootschap de kaarten nog tegen de borst, uit angst om de vijand sterker te maken.
Volgens Rutte heeft het Westen er alle belang bij dat Rheinmetall de juiste informatie inwint. Hij ziet de geopolitieke dreiging toenemen. ‘Rusland en China zijn militair aan het opschalen, op volle snelheid, weinig transparant. Ze proberen niet alleen hun invloedssferen uit te breiden, maar pogen ook de internationale waardengemeenschap te ondermijnen.’ Zie de top van de Shanghai Cooperation Organisation in Tianjin, waar Rusland, China én India samenkwamen.
Record wapenexport Duitsland record: 12,8 miljard euro: nog prominentere rol voor Rheinmetall
Hoewel Duitsland aanmoddert met de staatsfinanciën, beloofde minister van Financiën Lars Klingbeil (SPD) dat Berlijn de uitgaven voor defensie opschroeft. Klingbeil was naast partijgenoot Pistorius de belangrijkste Duitse bewindspersoon in Unterlüss.
Maar een stijging tot 3,5 procent van het nationaal inkomen in 2029 blijft onder de NAVO-norm van 5 procent. ‘Duitsland laat zijn verantwoordelijkheid zien tegenover de NAVO, we zijn een betrouwbare partner,’ zei Klingbeil niettemin.
Een dag voor de fabrieksopening in Unterlüss was Klingbeil op bezoek bij de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de burgemeester van Kyiv, voormalig topbokser Vitali Klytsjko. ‘Elk gesprek in Oekraïne heeft voor mij aangetoond hoe belangrijk onze steun is. En die steun zal aanhouden,’ aldus Klingbeil. Critici vrezen intussen de gevolgen van de oplopende staatsschuld van Duitsland. Door een stagnerende economie is een horrorscenario als in Frankrijk niet ver weg, klinkt het.
Toch lijkt de militaire wederopstanding van Duitsland niet te stuiten. Het afgelopen jaar keurde de Bondsregering wapenexporten goed ter waarde van 12,83 miljard euro, achterhaalde nieuwssite Politico. Een slordige 700 miljoen euro meer dan het jaar ervoor. Niet eerder leverde Duitsland zo veel militair materieel aan het buitenland. Oekraïne profiteerde het meest.
Rheinmetall profiteert van ‘Zeitenwende’: maar hoelang nog?
Door de gekantelde stemming in de Duitse politiek en aanhoudende oorlogen voorziet topman Papperger een nog prominentere rol voor Rheinmetall in de wereld. ‘De Zeitenwende is aangekomen in Duitsland.’
Al blijft het bedrijf afhankelijk van hoeveel orders er in het vooruitzicht worden gesteld. Houdt het hoge volume aan, dan is er geen vuiltje aan de lucht. Maar komen Rusland en Oekraïne uiteindelijk tot een staakt-het-vuren, dan laat zich dat gaandeweg voelen. Voor nu is oorlog booming business voor Rheinmetall.