Actiegroepen slaan alarm over bestrijdingsmiddelen in bloemen en wijn, maar hoe zit het werkelijk? Simon Rozendaal analyseert.
U had uw moeder op Moederdag geen bosje bloemen mogen geven. Althans, dat vindt actiegroep Extinction Rebellion. XR voert actie tegen ‘de bloeiende leugen van Moederdag: bloemen vol gif. Ze doden bijen, vervuilen water en maken mensen ziek. Dit is geen teken van liefde, dit is uitbuiting en vervuiling.’
Het anti-bloemenfront wordt groter. Onlangs mochten mensen die in Haarlem meer dan 10 euro hadden uitgegeven een emmertje tulpen plukken in een speciale tuin.
Dat was natuurlijk erg aardig. Tulpen zijn prachtig. Ze zijn van Turkse komaf maar uitzonderlijk goed geïntegreerd en inmiddels zo Hollands als een bitterbal. Uit alle windstreken komen mensen kijken naar de kleurenpracht in de buurt van Lisse.
Gif in tulpen: de nieuwe zondebok van Moederdag
En bovendien, wie wordt er niet vrolijk van een ruikertje? Nou, de Partij voor de Dieren niet. Die stuurden de tulpen naar een laboratorium en daar vonden ze – hoe verbazingwekkend – een sinds enkele jaren verboden bestrijdingsmiddel.
Het PvdD-raadslid dat het initiatief voor deze actie nam, was ‘onthutst’, aldus het Haarlems Dagblad. De wethouder ook.
Het was een opzetje. De PvdD is al lang bezig met een hetze tegen bloemen. Partijleider Esther Ouwehand vindt dat er geen Europees geld naar de vaderlandse sierteelt mag.
Doe me een lol, kom met iets lekker giftigs.
Gemeenteraadsleden die met pensioen gaan, waarschuwen dat ze bij het afscheid geen boeket willen. Dus had het bewuste Haarlemse raadslid tegen het laboratorium gezegd: ‘Doe me een lol, kom met iets lekker giftigs.’
Zo gezegd, zo gedaan. In de tulpen vonden de onderzoekers cypermethrin, een insecticide dat vooral in de veeteelt wordt gebruikt. Nu heb ik net een boek geschreven over de angst voor gifstoffen en ik weet dus wat de allereerste relevante vraag is: hoeveel van dat ‘gif’ dat volgens Extinction Rebellion ‘mensen ziek maakt’ zat er in?
Volgens het Haarlems Dagblad 0,019 milligram per kilo. Pakweg 0,000002 procent. ‘Bloemen vol gif’, zoals XR stelt? Kom op zeg, dit is bijna niks.
Hoe giftig is cypermethrin echt?
Even voor alle duidelijkheid: noch de Partij voor de Dieren en Bloemen, noch de wethouder, noch het Haarlems Dagblad, noch de aangevallen ondernemers en tulpentelers hebben de moeite genomen om de hoeveelheid van dat vreselijke gif in procenten uit te drukken.
Nou zeggen zelfs nullen achter de komma niet altijd alles. Sommige stoffen zijn zo toxisch dat je daarvan echt niets in je koffie wil.
Maar dit insecticide is helemaal niet zo giftig. Een bekende maat voor giftigheid is LD50 (de letale dosis waarbij 50 procent van de proefdieren sterft). De LD50 voor in water opgelost cypermethrin is iets meer dan 4 gram per kilo lichaamsgewicht bij ratten. Nou is een rat geen mens, dus moeten we dit even omrekenen.
Wij worden toch niet geloofd.
De uitkomst: ik raad u stellig aan om niet meer dan 1 miljoen kilo tulpen per dag te eten.
Ja ja, ik weet dat tulpen niet worden geconsumeerd, dat maakt de commotie nog surrealistischer. Overigens voert niemand dit soort berekeningen uit. Het staat niet in de kranten, niet in De Groene of Vrij Nederland, het staat niet op de website van het RIVM, deze column is de enige plek waar u dit soort relativerende cijfers kunt lezen.
Zelfs de benadeelde boeren zwijgen. Ik houd de laatste tijd nogal eens lezingen over de technische ontwikkelingen (de ‘meetrevolutie’) die de explosie van dit soort incidenten mogelijk heeft gemaakt en merk dat de als gifmengers bestempelde tuinders zich voelen als een konijn in de koplampen. ‘Wij worden toch niet geloofd.’
Gif in wijn: de volgende angstcampagne?
Hebt u trouwens gelezen dat die vreselijke PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) ook in wijn zitten? Actiegroep PAN (Pesticide Action Network) onderzocht 49 wijnen uit 10 Europese landen en vond gemiddeld 120 microgram TFA (trifluorazijnzuur – uit de PFAS-familie) per liter wijn, met uitschieters naar 320.
Geen hond begrijpt echt wat nanogrammen, microgrammen en zelfs milligrammen behelzen, dus heb ik ook dit vertaald: in die wijn zit maximaal 0,00003 procent TFA.
De LD50 van de substantie in kwestie is tussen de 200 en 400 milligram per kilo lichaamsgewicht bij ratten. Rekening houdend met een gemiddeld mensengewicht van pakweg 70 kilo en een royale veiligheidsmarge toepassend, zou u om toxische effecten van deze PFAS te vermijden eigenlijk niet meer dan 1.000 flessen wijn per dag moeten drinken.
Pas op hè. Anders wordt het echt gevaarlijk!!