De verpletterende winst van Donald Trump is grotendeels toe te schrijven aan Joe Biden. De historisch impopulaire president hield de Democraten in een wurggreep en duwde, als ‘man van de arbeidersklasse’, eigenhandig diezelfde arbeider weg van zijn partij.
Vorig jaar rinkelden de alarmbellen al bij de Democraten. In de peilingen scoorde Biden ondermaats. Maar zorgen werden continu gerelativeerd. Immers behaalde zijn partij bij de tussentijdse verkiezingen van 2022 een aanmerkelijk betere uitslag dan verwacht. Dat het Hooggerechtshof dat jaar het federale recht op abortus had afgeschaft, gaf de Democraten een steun in de rug, waardoor de verliezen zeer beperkt bleven.
Biden was toen al impopulair, vanwege de hoge inflatie. Maar het verkiezingsresultaat gaf de koppige president goede moed. Hij legde er zijn tegenstanders het zwijgen mee op, geholpen door zijn adviseurs in het Witte Huis en progressieve media.
Lees alles over de Amerikaanse verkiezingen in ons liveblog
Democraten verloren de zwarte en Latino-stem
Die sloten de ogen voor een aardschok die tot de Trump-tsunami van 2024 leidde. Democraten waren de eigen achterban aan het kwijtraken. Blanke arbeiders, zwarte Amerikanen en Latino’s worstelden met de zware economische omstandigheden. Op Jimmy Carter na, was geen president een jaar voor de verkiezingen zo impopulair als Biden.
De Democraten vestigden hun hoop op de rijke buitenwijken. Daar wonen van oudsher Republikeinse kiezers die bovengemiddeld verdienen en hoogopgeleid zijn, maar zich vanwege Trump naar de Democraten zouden wenden en zo het stemmenverlies onder de traditionele Democratische achterban zouden goedmaken. Dat blijkt nu wensdenken te zijn geweest.
Tegen beter weten in, hielden de Democraten vast aan Biden. Hij kreeg geen enkele serieuze concurrentie tijdens de voorverkiezingen dit voorjaar. Zorgen over zijn fysieke en mentale aftakeling schoof de partij opzij.
De partij dacht er goed voor te staan, en daagde Trump uit voor een vroegtijdig debat in juni. In dat debat presteerde Biden dramatisch en tekende zo zijn eigen politieke doodvonnis.
Joe Biden werd te laat gewisseld voor de verkeerde kandidaat
Pas toen het niet anders meer kon, wisselden de Democraten van kandidaat. Het naar voren schuiven van Kamala Harris betekende ook het doodvonnis voor de Democratische Partij. De vicepresident is onlosmakelijk verbonden aan de historisch impopulaire president. Harris kon geen afstand van zijn beleid nemen. Gevraagd naar wat zij anders zou doen dan Biden, durfde ze niets op te noemen.
Een buitenstaander, zoals de gouverneurs Gretchen Whitmer uit Michigan of Josh Shapiro uit Pennsylvania, had zich nog kunnen afzetten tegen Biden. Dat had geen garantie gegeven op de winst, maar had Democraten wel betere kansen gegeven.
Bidens vastberadenheid heeft de Democraten de verkiezingsoverwinning gekost. Hij dacht als voormalig lid van de arbeidersklasse ook haar hoeder te zijn, maar kijkt nu toe hoe Trump en de Republikeinen diezelfde klasse, inclusief de minderheden die daartoe behoren, onder hun hoede hebben genomen.
Het is de erfenis van ‘Scranton Joe’. Scranton is het arbeidersplaatsje waar Biden opgroeide. De man van de arbeidersklasse heeft de arbeiders weggeduwd van de Democratische Partij, die nu zichzelf moet heruitvinden.