Geen debat over Oeigoeren: wat doet Nederland nog in de VN-Mensenrechtenraad?

07 oktober 2022Leestijd: 3 minuten
Protest van Kazachen en Oeigoeren bij VN-hoofdkwartier in New York. Foto: EPA/JUSTIN LANE

Mensenrechtenraad bereikt nieuw dieptepunt en wil niet praten over Oeigoeren. Nederland en andere westerse lidstaten zouden dit politieke VN-vehikel stante pede moeten verlaten, schrijft Robbert de Witt.

Het zijn mooie doelen die de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (VN) nastreeft. Op de site staat het netjes opgesomd. De Raad:

  • Werkt samen met en helpt regeringen bij het nakomen van hun verplichtingen op het gebied van de mensenrechten
  • Spreekt zich objectief uit over mensenrechtenschendingen wereldwijd
  • Biedt een forum voor het identificeren, belichten en formuleren van antwoorden op de huidige uitdagingen op het gebied van de mensenrechten
  • Fungeert als het belangrijkste aanspreekpunt voor onderzoek, onderwijs, voorlichting en pleitbezorging op het gebied van mensenrechten
  • Werkt samen met een groot aantal partners om de steun voor mensenrechten wereldwijd te verbreden

Genoeg te doen, want overal ter wereld is wel iets mis. Onder de nieuwsberichten op de site van de Mensenrechtenraad worden bijvoorbeeld twee westerse landen gekapitteld. Zo heeft Australië zich volgens de Raad onvoldoende ingespannen om de inheemse bevolking van enkele eilanden die behoren tot de staat Queensland te beschermen tegen de negatieve gevolgen van klimaatverandering. En Spanje zou de politieke rechten van de Catalaanse regering hebben geschonden na het (illegale) onafhankelijkheidsreferendum in 2017.

Mensenrechtenraad

Meer van Robbert de Witt
over dit onderwerp:
Waarom Nederland juist nu
uit VN-Mensenrechtenraad
moet stappen

Maar geen woord over vermoedelijk de grootste mensenrechtenschender van de afgelopen tien jaar: China.

Onthutsend rapport over behandeling van Oeigoeren

Na veel uitstel kwam enkele maanden geleden een onthutsend rapport uit van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten Michelle Bachelet. Zij was in de Chinese provincie Xinjiang geweest, om te onderzoeken wat er waar is van de honderden berichten en ooggetuigeverslagen over de behandeling van de Oeigoeren daar. Het bewijs van systematische opsluiting, deportaties, gedwongen tewerkstelling, concentratie- en heropvoedingskampen, foltering en indoctrinatie was overweldigend.

Lastig, want China heeft zich opgewerkt tot een bijzonder invloedrijk land in de VN. Vooral door veel geld te geven en Chinezen op invloedrijke posities te krijgen. Hoewel het bevestigde wat iedereen al wist, en Bachelets rapport weigerde te spreken van genocide (in tegenstelling tot enkele westerse regeringen en parlementen, waaronder de Nederlandse Tweede Kamer) was het toch een goed statement: ook China ontkomt niet aan kritiek. Peking werd beschuldigd van ‘misdaden tegen de menselijkheid’.

Eindelijk, zou je zeggen.

Geen steun van moslimlanden

Deze week moest de Mensenrechtenraad in Genève besluiten of het rapport aanleiding is voor een debat over het trieste lot van de Oeigoeren in China. Zeventien lidstaten van de Raad waren voor, negentien tegen, elf onthielden zich.

De overwegend islamitische Oeigoeren hoefden ook niet te rekenen op steun van moslimlanden, die altijd wel dapper genoeg zijn om westerse landen te beschuldigen van ‘islamofobie’. Indonesië, Qatar, Kazachstan, Pakistan, de Verenigde Arabische Emiraten, Oezbekistan, Libië, Maleisië, en Soedan wilden geen debat.

Opheffen Mensenrechtenraad zou het beste zijn voor de mensenrechten

De Mensenrechtenraad blijkt eens te meer een politiek wapen in handen van onfrisse regeringen om hun eigen straatje schoon te vegen en westerse landen een veeg uit de pan te geven, Israël voorop. Opheffen zou het beste zijn, maar daar zullen de meeste lidstaten niets voor voelen.

Er rest maar één stap voor westerse lidstaten zoals Nederland: opstaan, stoel aanschuiven, netjes ‘succes ermee’ zeggen. En wegwezen.