Kamerlid De Neef stapt op bij VVD: hulde – en een zegen dat hij weg is

Daan de Neef zegt zijn VVD-lidmaatschap op en stapt uit de Tweede Kamer. Hij vindt de VVD-aanpak van de asielopvangcrisis ‘ijskoud’. De Neef verdient lof dat hij principieel is en zijn Kamerzetel ter beschikking stelt. Maar het is eigenaardig dat hij niet begrijpt dat overheden alleen kunnen functioneren als die ‘ijskoud’ zijn, schrijft Jelte Wiersma.

De Neef (44) schreef toespraken voor premier Mark Rutte, tevens VVD-leider. Ook was hij diens adviseur. De bebaarde, langharige en veganistische liefhebber van death-, black- en doommetal liet al vaker weten moeite te hebben met de VVD-opvattingen over asiel en migratie, alsook over de bioindustrie en dierenwelzijn. Dat roept de vraag op waarom hij überhaupt VVD-lid was. Vaststaat dat Rutte diens opvattingen geen enkel bezwaar vond en hem op de lijst zette voor de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021. Dat verrast niet: Rutte heeft de VVD-top volgestopt met mensen die hem niet voor de voeten lopen, niet met mensen die de klassieke VVD-opvattingen huldigen.

Haagse VVD-top onder Rutte nogal losgezongen van eigen partijbasis

Kennelijk kende De Neef die opvattingen niet. Want toen VVD-leden in Driebergen vorige week hun gal spuwden over weer een waterig asielcompromis onder Rutte – nadat asielzoekers in Ter Apel buiten hadden moeten slapen – had hij niet verbaasd hoeven zijn. In de lagere echelons van de VVD, bij wethouders, gedeputeerden, raadsleden, Statenleden en betrokken partijleden, zijn die klassieke VVD-opvattingen nog springlevend. De opvatting is wat betreft vreemdelingen: heel veel minder binnen laten. Dat De Neef die opvatting niet kende, is niet verrassend. De Haagse VVD-top is onder Rutte nogal losgezongen geraakt van de eigen partijbasis.

Desondanks kan een hulde aan De Neef worden uitgebracht. Hij had binnen de VVD kunnen gaan zieken, zich kunnen afsplitsen of zich bij een andere fractie kunnen aansluiten. Nu is er niets tegen afsplitsen. Kamerleden zijn anders horigen van hun partij. Maar voor een Kamerlid dat zonder voorkeursstemmen is verkozen – zoals De Neef – is afsplitsen of aansluiten bij een andere fractie toch wel wat ongemakkelijk. De Neef koos de chique weg door zijn VVD-lidmaatschap op te zeggen en zijn Kamerzetel op te geven. Bravo.

Medemenselijkheid, compassie passen niet bij relatie overheid-burger

Hij schreef in een verklaring dat de VVD ‘simpelweg’ zijn partij niet meer is. Hij had in Driebergen gerekend op medemenselijkheid. Zeker nadat in Ter Apel een baby was overleden. ‘Maar die compassie bleef uit.’

Dat laatste deugt evenwel niet. Woorden als medemenselijkheid en compassie zijn woorden die passen bij de relaties tussen mensen. Niet tussen overheid en burger. Als de overheid medemenselijk wil zijn, dan wordt het nog onmogelijk om iemand in de gevangenis te stoppen. Toenmalig VVD-leider Hans Wiegel verwoordde dat geestig toen koningin Juliana in 1980 wegens de troonswisseling gratie wilde verlenen aan bepaalde gevangenen. Ook moesten alle gevangenen een taart krijgen. Wiegel zei daarop als vicepremier tegen Juliana: ‘Majesteit, dat lijkt me een uitstekend idee. En dan spuiten we met slagroom op elke taart: “en nog vele jaren”.’