Vladimir Poetin bezoekt volgende week de Iraanse hoofdstad Teheran. De uitkomst van de onderhandelingen tussen de Russische president en ayatollah Khamenei kan de oorlog in Oekraïne een nieuwe, gevaarlijke internationale dimensie geven, constateert Afshin Ellian.
Afshin Ellian
Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.
Rusland heeft in het Midden-Oosten twee bondgenoten: het Iran van ayatollah Ali Khamenei en het Syrië van Bashar al-Assad. President Assad heeft nog altijd niet de macht over heel Syrië terug. Naast jihadisten zijn in Syrië Turkse en Amerikaanse militairen aanwezig om te voorkomen dat Islamitische Staat (IS) opnieuw machtig wordt.
Internationaal bezien wordt het Syrië van Assad niet als een serieus land beschouwd. Maar twee zaken maken Syrië toch belangrijk: jihadisten en Israël. De jihadistische dreiging in de regio is niet voorbijen het Westen wil niet dat de jihadisten weer richting Damascus marcheren.
Syrië is ook van belang omdat het land grenst aan Israël. En de aartsvijand van Israël, islamitische staat Iran, is in Syrië aanwezig met een grote troepenmacht. De Quds-brigade, de buitenlanddivisie van de Iraanse Revolutionaire Garde, fungeert als het grondleger van Assad, maar staat niet onder leiding van de Syrische president. De Quds staat vanzelfsprekend onder bevel van Teheran. De vorige commandant van de Quds, generaal Qassem Soleimani, is in januari 2020 door Amerikanen geliquideerd in de Iraakse hoofdstad Bagdad. Israël bombardeert Quds in Syrië als die wapens of munitie naar Libanon willen vervoeren die zijn bestemd voor Hezbollah.
Khamenei verdedigt aanval Poetin op Oekraïne
Het Russische beleid in Syrië was en is dubbelzinnig. Enerzijds krijgt Iran in Syrië luchtsteun van de Russen, anderzijds mag Israël Iraanse milities bombarderen die wapens en munitie naar Libanon vervoeren. Volgende week dinsdag 19 juli gaat de Russische president Vladimir Poetin naar Teheran om met de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan en de Iraanse president Ebrahim Raisi de situatie in Syrië te bespreken. In de marge zal Poetin praten met ayatollah Ali Khamenei, de hoogste leider in Iran, over de situatie in Oekraïne. Khamenei verdedigt de Russische aanval op Oekraïne. Hij vindt dat de Verenigde Staten en de NAVO deze oorlog hebben ontketend.
Lees ook dit persoonlijke relaas van voormalig correspondent Hans Crooijmans: Vaarwel Moskou, vaarwel Kiev
Tijdens zijn laatste bezoek aan Teheran, in 2017, sprak Poetin ook met Khamenei. Volgens diverse bronnen vroeg Poetin aan Khamenei om diens leger van de Revolutionaire Garde naar Syrië te sturen. Khamenei weigerde met twee argumenten. Het zou niet nodig zijn omdat een aantal officieren van de Revolutionaire Garde al in Syrië actief is. Zij geven leiding aan lokale milities. Daarnaast kan de Iraanse samenleving niet al te veel Iraanse slachtoffers verwerken. Daarom zou een internationale coalitie bestaande uit onder anderen Afghanen, Pakistani, Irakezen en Libanezen een beter alternatief zijn.
Khamenei bood Poetin twee andere opties: de Russische luchtmacht mocht het Iraanse luchtruim en Iraans grondgebied gebruiken en er zouden een spoorweg en snelweg komen die de Iraanse havenstad Chabahar rechtstreeks met de Kaspische Zee zouden verbinden. Daardoor zou Rusland een directe verbinding krijgen met de Indische Oceaan en de Perzische Golf: de Noord-Zuidlijn. Poetin ging akkoord met beide voorstellen.
Wat Poetin van Iran verlangt in de oorlog tegen Oekraïne
Nu is het de vraag wat Poetin van Iran verlangt in de oorlog tegen Oekraïne. Er zijn drie zaken die Poetin zou kunnen vragen:
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?