Dat het Openbaar Ministerie Oost-Nederland vanwege een tekort aan rechters 1.500 ‘plankzaken’ seponeert, is een klap in het gezicht van de slachtoffers van diefstal, inbraak, mishandeling en bedreiging. De beslissing illustreert het totale gebrek aan creativiteit van de rechterlijk macht, vindt Gerlof Leistra.
De rechtbank Gelderland kampt al jaren met een tekort, maar dat mag nooit de reden zijn om verdachten van vijftienhonderd ‘eenvoudige misdrijven’ niet te vervolgen. Als er in zaken met voldoende overtuigend bewijs geen sanctie volgt, is dat een premie op wangedrag.
Door de verdachten niet voor de rechter te brengen, laat Justitie de slachtoffers in de kou staan. Die hebben er recht op dat hun zaak wordt behandeld. Nu gaan daders vrijuit en kunnen de slachtoffers ook nog eens fluiten naar een schadevergoeding. Dat het besluit niet was overlegd met Slachtofferhulp Nederland, versterkt de indruk van een ivoren toren.
Alternatieven als herstelbemiddeling en gesprek dader-slachtoffer
Naast iets harder en vooral efficiënter werken, het tijdelijk inzetten van rechters uit de civiele sector en het terughalen van gepensioneerde rechters, had ook beter gekeken moeten worden naar alternatieven. Daarbij valt te denken aan herstelbemiddeling en een gesprek tussen verdachte en slachtoffer.
Ook kan gedacht worden aan procesafspraken. Weliswaar ontbreekt een specifieke wettelijke regeling, maar volgens een recent advies van de procureur-generaal bij de Hoge Raad biedt de wet wel degelijk ruimte voor een Nederlandse variant van plea bargaining.
Tekort zal alleen maar groter worden
Het tekort aan capaciteit zal door de vergrijzing alleen maar groter worden. Die ontwikkeling viel te voorspellen en vergt structurele oplossingen. Een noodoplossing die slachtoffers massaal in de steek laat, maakt hen opnieuw tot slachtoffer.