Bij zijn inauguratie stelt iedere Amerikaanse president grootse doelen met de drang campagnebeloften te verwezenlijken. Net als zijn voorgangers maakt Joe Biden nu mee dat zijn presidentiële agenda bruut wordt verstoord door een buitenlandse crisis. Toch hoeft dat niet het eind van zijn plannen te betekenen, schrijft Victor Pak.
Bij zijn aantreden liet president Joe Biden weten dat de Verenigde Staten weliswaar terug zijn op het wereldtoneel, maar dat hij in zijn functie als president vooral binnenlandse problemen wilde oplossen. Zo moest Bidens eerste State of the Union, de jaarlijkse presidentiële toespraak die is te vergelijken met de Troonrede, begin maart logischerwijs gaan over de Amerikaanse economie, over de inflatie en over zijn historische voordracht van een zwarte vrouw, Ketanji Brown Jackson, als rechter bij het Hooggerechtshof.
Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.
Russische sancties doen ook Amerikanen veel pijn
Dat kwam allemaal voorbij, maar in zijn rede ging allereerst de aandacht uit naar de Russische aanval op Oekraïne. Biden beloofde dat deze oorlog Rusland zal verzwakken en prees de moed van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en zijn bevolking. De verzamelde prominenten, van Congresleden, leden van Bidens kabinet tot Hooggerechtshofrechters, klapten hun handen stuk in het Capitool.
Het applaus dat volgde op Bidens toespraak kan niet verbloemen dat deze crisis voor hem zeer ongelegen komt. De sancties die hij en westerse bondgenoten instellen tegen Rusland drijven de energieprijzen en daarmee de al torenhoge inflatie in zijn land verder op. Voor Amerikanen is naast de oorlog de hoge inflatie en de economie hun grootste zorg op dit moment.
Vrijwel iedere president krijgt te maken met een onvoorziene crisis
Biden is niet de eerste, en zeker niet de laatste Amerikaanse president die een onverwachte crisis moet oplossen. Neem Herbert Hoover, die bij het aanvaarden van de nominatie als presidentskandidaat in 1928 zei dat de armoede in de Verenigde Staten bijna was overwonnen. Een jaar later stortte de beurzen in en begon de Grote Depressie.
In de recente geschiedenis kampte president Donald Trump met de coronapandemie, trad zijn voorganger Barack Obama aan tijdens een wereldwijde financiële crisis en kreeg George W. Bush met de aanslagen van 11 september 2001 te maken toen hij nog geen acht maanden president was.
De presidentiële plannen van Bush werden opgeschud door 9/11
Lees ook: Crises die uitbreken aan het begin van een presidentschap vormen een president. George W. Bush voerde campagne voor een conservatisme vol compassie. ‘Amerika op zijn best rijmt zijn toewijding aan principes met de zorg voor beschaving. Een beschaafde samenleving vraagt van ons burgerzin, respect, eerlijkheid en vergevingsgezindheid’ verwoorde Bush zijn ambities tijdens zijn inauguratie als president.
Bush had een stevige agenda opgetuigd om zijn doel te bereiken. Naast traditionele Republikeinse speerpunten, zoals een kleine overheid en belastingverlagingen, was er de wet No Child Left Behind. Door forse investeringen in het onderwijs zou geen kind meer achterblijven op zijn klasgenootjes.
Biden kan zijn politieke agenda reanimeren
Om zijn plannen aan te prijzen, zat Bush kinderen voor te lezen in Sarasota, Florida, toen diverse aanslagen met gekaapte passagiersvliegtuigen op Amerikaanse doelen werden uitgevoerd. Dit moment veranderde zijn presidentschap voorgoed: van strijden voor beter onderwijs en burgerzin naar het ontketenen van oorlogen en het openen van de jacht op jihadisten. Toch werd compassievol conservatisme niet volledig opzijgeschoven. De wet voor onderwijshervorming werd begin 2002 aangenomen en ondertekend door Bush.
Lees ook: Joe Manchin, koning van de Senaat
Biden kan daaruit hoop putten. Zijn binnenlandse politieke agenda liep de afgelopen maanden volledig vast. De veelomvattende wet Build Back Better komt door onenigheid in zijn eigen partij niet door de Senaat. Te sociaal en te groen, luidde de kritiek van conservatieve Democraten als Joe Manchin.
Nu er oorlog woedt in Oekraïne kan Biden een nieuw verhaal afsteken over zijn ideeën. Investeringen in schone energie zijn niet alleen nuttig voor het klimaat, maar ook om de economie te kunnen loskoppelen van Russische olie. Hoe Biden inspeelt op deze oorlog kan leiden tot twee resultaten: reanimatie van zijn politieke agenda of die definitief begraven.