Volstrekt kansloos: feestdagen vervangen die ‘niet meer van deze tijd’ zijn

In het meningencircuit duikt het voorstel met enige regelmaat op: het schrappen van feestdagen die ‘niet meer van deze tijd’ zijn en vervangen door nieuwe, ‘inclusieve’ feestdagen zoals de Dag van Europa. Weinig origineel en hopeloos naïef, schrijft Constanteyn Roelofs: de oude kalenders met de christelijke feestdagen overleefden zelfs de bloederige revoluties in Frankrijk en Rusland.

Het is een klassieker in meningenland. Eens in de zoveel tijd mag er iemand roepen dat onze christelijke feestdagen ‘niet meer van deze tijd zijn’ in onze multiculturele digitale samenleving. Ludo Gregoire (in deze context een omineuze achternaam) mag in Het Parool leeglopen over het feit dat onze samenleving, van god los en bezaaid met nieuwe Nederlanders uit andere culturen, niets meer heeft aan Sinterklaas en Pasen omdat toch niemand meer naar de kerk gaat.

Op aanpassen van de kalender en de tijd liepen de ergste revoluties stuk

Dat mag allemaal wel zo zijn, meneer Gregoire, maar zoals vele revolutionairen vóór u ondervonden hebben, is het aanpassen van de kalender en de tijd een karweitje waar zelfs de ergste revoluties op zijn stukgelopen.

Vier generaties communisme kregen Kerstmis niet stuk in Rusland, en de Fransen ondervonden dat het aanmerkelijk makkelijker was om een koning te onthoofden, de adel te knechten en een heel nieuwe wereld van burgerlijk bestuur in te richten dan kalenders te vervangen.

Niet dat ze het niet hebben geprobeerd: tussen de machinale slachting van de blauwbloedigen en bekazuifelde Fransen door  hadden de revolutionairen immers alle tijd om de rechtspraak te ontdoen van alle rare regionale varianten en maakte een bizar stelsel van vage eenheden, maten en gewichten plaats voor een rationeel stelsel, namelijk het decimale: een wirwar van voeten, vadems, kettingen en duimen werd ingeruild voor de centimeter, de meter en de kilometer.

Eenzelfde rationalisering en decimalisering werd voorgesteld voor de tijd. De Fransen (en wij, bezette Nederlanders) kregen tien uren per dag, verdeeld in honderd minuten die op hun beurt weer in honderd decimale secondes waren verdeeld. De week kreeg tien dagen. Ook de maanden werden in een nieuw keurslijf gepropt: ineens moeten we het doen met Brumaire en Thermidor. Overigens waren dat er wel twaalf, want tien maanden zijn wat moeilijk verenigbaar met de natuurlijke periodisering van het jaar, ingegeven door de ongeveer 360 dagen die we over een rondje rond de zon doen. Maar de aarde draait nu eenmaal zoals ie draait, met 24 dag/nachtcycli in één cyclus van de maan en ongeveer 360 dagen in de cyclus van de zon. IJdel narcisme van mensen met radicale ideeën verandert weinig aan deze situatie.

Onnatuurlijke fantasiefeestdagen van opiniemakers zijn geen nieuw idee

Jezus moest ook wijken: 230 jaar geleden was Hij ook al niet meer van deze tijd. De feestdagen van de heiligen werden vervangen door heilzame meditatiedagen op de zegeningen van de ploeg, de scheikunde, de mechanica en andere leuke, rationele wetenschappelijke ideeën. Net zoals we nu een ‘Dag van Europa’ moeten krijgen van Grégoire. Deze rare, onnatuurlijke fantasiefeestdagen van een overrationele opiniemakerselite zijn dus helemaal geen nieuw idee.

Toch meet u, als u dit leest, waarschijnlijk laminaatvloeren en kookingrediënten in decimale eenheden. Maar met die Republikeinse kalender is het geen duim opgeschoten. Het invoeren van de nieuwe kalender stuitte namelijk op onoverkomelijke bezwaren. Zo was een tiendaagse werkweek misschien wel leuk op papier, maar de arbeiders merkten een achteruitgang van eenderde in vrije tijd wel degelijk. Ook had niemand enig gevoel bij de nieuwe feestdagen. Napoleon probeerde nog een tijdje deze erfenis van de revolutie mee te nemen in zijn visie voor de nieuwe wereld, maar in 1805, zelfs toen hij nog volop op het opwaartse hellinkje van zijn carrière zat, moest hij zich toch gewonnen geven. De oude kalender kwam weer terug.

Zelfs laïcistisch Frankrijk viert gewoon Noël

Ook de oude feestdagen hebben de stormen van de revolutie overleefd: zelfs het stijflaïcistische Frankrijk doet nog steeds aan Noël. Kortom, als zelfs de heftigste revoluties op ons continent in Rusland en Frankrijk niets radicaals met de kalender konden doen, dan zal het in Nederland ook wel loslopen en zullen mensen als Grégoire roependen in de woestijn blijven. Bovendien zou Kerstmis nooit verdwijnen in Nederland: dan gaat de middenstand immers klagen dat ze hun jaarlijkse feestpiek moeten missen.