Hongarije, Polen en Tsjechië wilden niet worden verplicht om Syriërs, Afghanen, Irakezen en Afrikanen op te nemen, schrijft Robbert de Witt. Dat kwam ze op kritiek te staan, maar door ‘Wenen’ zien zij hun gelijk bevestigd.
Blijkbaar moet je volgens sommigen eerst aan den lijve ondervinden wat ergens de negatieve gevolgen van kunnen zijn, voordat je er een mening over mag hebben. Dat argument gold bijvoorbeeld toen, jaren geleden alweer, voor het eerst bleek dat Geert Wilders’ PVV veel aanhang won in plattelandsgebieden als Oost-Groningen en delen van Limburg.
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Daar werd meesmuilend op gereageerd: hoe kun je nu op de PVV stemmen en geen immigranten willen als je er zelf amper een hebt gezien? Immigranten zijn toch nauwelijks te vinden in deze delen van Nederland? PVV-stemmers daar, kortom, hadden geen flauw idee waarover ze het hadden. In de ogen van PVV-tegenstanders waren deze kiezers ‘af’, ze hadden niet echt recht op een mening.
Kun je AfD-stemmers wel serieus nemen?
Hetzelfde werd gezegd van AfD-aanhangers in de voormalige DDR. Vreemd, zeiden buitenstaanders, dat juist zij op deze anti-immigrantenpartij stemmen. Want asielzoekers en nieuwkomers wonen toch echt in het Westen, of in de grote steden. De AfD-stemmers in de oostelijke deelstaten wisten dus niet waarover ze het hadden. Je kunt ze – was opnieuw de redenering – dus niet serieus nemen. En dat werd ook niet gedaan.
Dezelfde argumenten kwamen nogmaals op tafel toen oostelijke EU-lidstaten weigerden op aandrang van Brussel immigranten op te nemen. In het ‘vluchtelingenjaar’ 2015 werd in Brussel een oplossing bedacht om de massale instroom van migranten beter te kunnen verwerken. De meesten wilden immers naar West- en Noord-Europa. Landen als Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk – maar ook Nederland – in het bijzonder. In totaal zouden 160.000 asielzoekers volgens een verdeelsleutel over de lidstaten worden verspreid. Dat was bij meerderheid besloten en werd in het overspoelde Westen als solidair gezien.
Openbare veiligheid in het gedrang
Maar daar dachten ze in Hongarije, Polen en Tsjechië heel anders over. Zij wilden niet worden verplicht om Syriërs, Afghanen, Irakezen en Afrikanen op te nemen. Regeringen daar weigerden dan ook. Zij vonden dat handhaving van de openbare orde en bescherming van de binnenlandse veiligheid in het gedrang zouden komen door het opnemen van duizenden immigranten.
Lees ook dit commentaar van Jelte Wiersma: EU-Hof maakt binnenlandse veiligheid ondergeschikt aan immigratiedictaten
Het regende kritiek in West-Europa. Deze oostelijke lidstaten zouden wel de lusten willen hebben van het EU-lidmaatschap – miljardensubsidies – maar niet de lasten: een alleszins redelijk aantal asielzoekers. En het werd gezien als xenofoob. Juist de landen waar nog maar weinig immigranten van buiten de EU wonen, wilden ze niet hebben. Hoe konden ze dan weten of ze ze niet wilden hebben?
Maar je hoeft natuurlijk niet zelf eerst integratieproblemen te hebben om te snappen dat dit tot spanningen in een maatschappij kan leiden. Of erger. De recente aanslagen in Frankrijk zullen de drie opstandige lidstaten niet aan het twijfelen hebben gebracht. De wandaden in Nice werd gepleegd door een Tunesiër die nog maar kort ervoor de Middellandse Zee was overgestoken.
Wenen is dichtbij voor de weigerende oostelijke EU-landen
Nog dichterbij kwam Wenen. De Oostenrijkse hoofdstad ligt oostelijker dan Praag, en historisch is de verbondenheid met Wenen groot in Midden- en Oost-Europa. Wat daar gebeurt, wordt op de voet gevolgd. De terreuraanslag afgelopen maandag in Wenen zal in de omringende, voormalige Oostbloklanden worden gezien als een bevestiging van hun gelijk: onder immigranten zullen zich ook extremisten bevinden die de maatschappij willen ontwrichten.
Voor zover de verdeelsleutel nog ergens in een Brussels kantoor leeft, zal die nu praktisch waardeloos zijn.