Het zwabberende coronabeleid en ons volkskarakter

11 oktober 2020Leestijd: 4 minuten
Persconferentie Rutte en De Jonge over corona-aanpak - ANP

Het aantal coronabesmettingen blijft dramatisch toenemen. Dat komt mede door inconsistent beleid. Dat mag even, maar dat duurt inmiddels al zeven maanden, constateert Philip van Tijn. Ook onze volksaard draagt bij aan de huidige crisis. We zijn een volk van individualisten, we laten ons niets zeggen of opdragen.

Aanstaande dinsdag is er weer een persconferentie over COVID-19 ofwel corona. Door de voorbeschouwingen hierop krijg je de indruk dat we te maken hebben met de Mark & Hugo Show, met essentiële vragen als: opent Irma het bal met Mark of maakt ze later een pas de deux met Hugo? En ook: schuift Mark alle moeilijke vragen door naar Hugo?

Philip van Tijn

Philip van Tijn is bestuurder, toezichthouder en adviseur. Hij schrijft wekelijks een blog over de actualiteit.

Met spanning wordt naar deze gebeurtenis uitgezien, en niet zonder reden. Het is langzamerhand niemand ontgaan dat de coronacijfers (aantal besmettingen, opnames in ziekenhuis) dramatisch toenemen. Tot nu toe blijft daarbij gelukkig het aantal IC-opnames en de sterfte ver achter, maar dit biedt geen garantie voor de toekomst en bovendien hebben we dit te danken aan de medische wetenschap en de dokters zelf en zeker niet aan de beslissers en hun adviseurs.

Het inconsistente coronabeleid past in een traditie

Het is weinig mensen ontgaan: we hebben te maken met een inconsistent beleid – je mag het ook een zwabberbeleid noemen. Dat kan even, maar dat duurt nu al zeven maanden, terwijl het een kwestie van leven en dood betreft. In het begin viel dat niet zo op, omdat het nieuw was en we naar de boven ons gestelden en hun ernstige adviseurs opkeken als naar wonderdokters en medicijnmannen. Maar langzamerhand ontging het niemand meer, met allereerst dank aan het mondkapje, waarover zelfs de meest gezagsgetrouwe brave burger nauwelijks meer weet wat hij ermee aan moet.

Het is dus geen wonder dat het gezag van de hoofdpersonen afbrokkelt. Wat daarbij niet helpt, is dat de gelaatskleur van minister De Jonge het asgrauw nadert, de jeugdige vrolijkheid van Rutte sleets raakt en minister Grapperhaus in het openbaar geen woord kan zeggen dat de toehoorder niet meteen associeert met diens bruiloft.

Lees ook het interview met epidemioloog Patricia Bruijning: ‘Te laat begonnen met nieuwe maatregelen? Ja, dat vind ik wel’

Het zwabberbeleid is geen incident maar een patroon. Het is niet anders dan onze onnavolgbare verhouding tot de Antillen (dezer dagen uitvoerig gememoreerd omdat tien jaar geleden de bestuursstructuur ingrijpend werd herzien, zogeheten ’10-10-10′). Of het wel of niet openen van luchthaven Lelystad, of het wel of niet opnieuw toelaten van de Stint of de labbekakkerige wijze waarop de aardgasschade in Groningen niet in een paar jaar, maar in minstens een generatie wordt geregeld.

Nederland slaat een pleefiguur

Dat wij het nu zo grondig merken, komt natuurlijk doordat iedere Nederlander ermee te maken heeft en de angst voor de ziekte en haar gevolgen, maar ook de angst om heel anders te moeten leven, groter zijn dan bij de vraag of Lelystad open moet.

En het komt ook doordat corona wereldwijd woedt en we dagelijks de oorlogsberichten – lees: de cijfers – kunnen vergelijken met die in andere landen. En dan valt op dat Nederland, het land met een heel hoog aangeschreven medische zorg en in alle lijstjes van opleiding en welvaart in de hoogste regionen, hier een pleefiguur slaat (sorry, een ander woord is er niet voor). Niet alleen de cijfers van landen als Taiwan en Vietnam zijn onvergelijkbaar (‘Ja, dat zijn die gezagsgetrouwe Aziaten, die niet beter weten’), maar ook die van Griekenland – dat frauderende en perverterende land van die andere crisis, weet u nog?

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Uit onze landaard is veel goeds voortgekomen – maar nu even niet

Een paar jaar geleden schreef Ewoud van Laer een heel nuttig en lezenswaard boek waarvan de essentie, heel kort samengevat, is dat de EU nooit echt iets kan worden vanwege de enorme cultuurverschillen. In alle lijstjes in zijn boek De wanhopige Unie stonden de Zuid-Europese landen bovenaan en de Noord- en West-Europese onderaan, of omgekeerd. Vaak was het ene criterium een diapositief van het andere: minder gezagsgetrouwheid in een land als Nederland, maar daardoor ook meer eigen initiatief, vermogen tot delegeren en ook creativiteit.

Verantwoordelijk

Gerry van der List is ook van mening dat het coronabeleid van het kabinet nogal halfslachtig is: Verantwoordelijk gedrag is soms te veel gevraagd

Geert Hofstede is met vergelijkbare studies wereldberoemd geworden en bezitter van tien eredoctoraten. Van hem stamt het cultuurmodel met dimensies: individualiteit, machtsafstand, masculiniteit en lange- of kortetermijndenken. Wat goed is in het ene opzicht, is niet goed in het andere.

Hofstede overleed een maand voordat de coronacrisis uitbarstte. Hij zou in de vergelijkende cijfers andermaal zijn gelijk hebben gevonden, laat staan in de Nederlandse aanpak en het feit dat dit wordt gemaakt door 17 miljoen mensen.

Wij zijn een volk van individualisten, we laten ons niets zeggen of opdragen, de mening van een deskundige is ook maar een mening, net als die van mezelf of van Lange Frans. We zijn inmiddels allemaal viroloog en statisticus geworden – zo moeilijk is dat niet. En waar bemoeit die buschauffeur zich mee? Ik bepaal zelf wel of ik een mondkapje in het OV draag!

Uit die vaderlandse karaktereigenschappen, dimensies en cultuur is in de loop der eeuwen veel goeds voortgekomen – van ontdekkingsreizen en uitvindingen tot wereldconcerns en start-ups. Maar misschien kunnen we ze tijdens de coronacrisis even in de wachtstand zetten.