‘Kruistocht’ Omtzigt moet beginnen bij erfenis van 40 jaar CDA

Tijdens de digitale 40ste verjaardag van het CDA omschreef Pieter Omtzigt de functie van zijn partij: dienen als ‘schild van de kruisvaarders’ tegen anonieme bureaucraten die burgers vervolgen met hardvochtig beleid. Heldhaftig, maar ook komisch, vindt Constanteyn Roelofs: zo’n christen-democratische kruistocht zou zich in eerste instantie moeten richten tegen de vruchten van decennialang CDA-beleid.

Gefeliciteerd jongens, het CDA is veertig. In verband met de coronapandemie geen groot feest in een tent met hoempapamuziek en een stichtelijk woord van de voorzitter, maar een heuse quiz die live op YouTube werd uitgezonden.

De 182 mensen die hadden ingeschakeld, konden hun lol op. Er waren ingezonden videoboodschappen van prominenten, de pubquizkampioenen werden met pittige vragen bediend en het geheel werd aan elkaar gepraat door Anne Kuik, voor CDA-begrippen een fris jong gezicht (1987). Op een filmset die eruitzag als een open woonkeuken zaten ‘Pieter’ en ‘Hugo’ elkaar veders in de bips te steken als deel van het ongemakkelijke duolijsttrekkerstoneeltje dat het campagneteam van het CDA voor ons heeft bedacht. Er was zelfs een Jan Peter Balkenende-knuffel! Dolle boel.

Lees verder onder de video

De gezellige niksigheid werd op een zeker moment doorbroken toen ‘Anne’ gezellig met ‘Pieter’ ging bomen over de aard en missie van de christen-democratische politiek. In een metafoor ontleend aan de Italiaanse traditie zei Omtzigt dat de christelijke politiek moet dienen als ‘het schild van de kruisvaarder’ dat de zwakkeren in de samenleving moet beschermen. Hij gaf meteen aan dat die uitspraak misschien wat minder handig is – een kruisvaardersverwijzing in een samenleving waarin een groot deel van de zwakkeren bestaat uit mohammedanen, is immers vragen om problemen.

U begrijpt natuurlijk dat de Richard Leeuwenhart die het schild hanteert, Omtzigt zelf is – en de Saracenen in dit verhaal worden gespeeld door de anonieme bureaucraten die burgers vervolgen met hardvochtig beleid. Zoals Omtzigt meer dan eens heeft aangetoond, vooral in de dossiers rond het toeslagencircus, dreigen burgers vermalen te worden in bureaucratische systemen die nodeloos complex zijn, omdat ze recht moeten doen aan alle ‘stakeholders’.

CDA-kruisvaarders moeten zorgen dat overheid burger centraal stelt

Het polderen en het nevenschikkend of zelfs leidend maken van zakelijke belangen en bureaucratische modellen heeft volgens Omtzigt op tal van terreinen het belang van de burger naar de achtergrond gedrukt en geleid tot monstrueus complexe systemen waarin gewone burgers zonder dure advocaten en accountants verdwalen, maar waar elke fout genadeloos wordt afgestraft. De christen-democratische kruisvaarders moeten er dus voornamelijk voor zorgen dat de overheid weer de burger centraal stelt, rekenschap aflegt en verantwoordelijkheid neemt om zo de democratische opdracht van een functioneel, toegankelijk en solidair systeem te vervullen.

Het heeft vanuit een romantisch perspectief wel iets aantrekkelijks, zo’n Kamerlid dat dapper tegen alle Haagse logica in met een groot zwaard en een kruis op zijn schild ten strijde trekt tegen de duistere hordes bureaucraten, polderaars en consultants die het Jeruzalem aan de Haagse Beek bezet houden.

Bendes rond toeslagen, zorg en privatiseringen ook vruchten CDA-beleid

Het heeft ook iets komisch. Laten we vooral niet vergeten dat de toeslagenbende onder CDA-premier Balkenende is ingevoerd, en dat een groot deel van de Verschlimmbesserungen van het sociale stelsel en de zorg ook zijn doorgevoerd toen Omtzigt al voor de regeringspartij in de Kamer zat, om nog maar te zwijgen van alle hele en halve privatiseringen van openbare voorzieningen waarmee geen burger is gediend.

Bestuurderslogica is immers het handelsmerk van een bestuurderspartij. Wat dat betreft hebben de kruisvaarders van het CDA de komende veertig jaar genoeg werk om de erfenis van veertig jaar CDA te bestrijden.