In God, Jesus, Trump! bezoekt Tijs van den Brink christenen die voor Donald Trump zijn. Van den Brink wil weten waarom diepgelovige Amerikanen nog altijd achter de Amerikaanse president staan. En dat levert fraaie inzichten op, schrijft Robbert de Witt, niet in het minst over Europese vooroordelen over Amerika.
Het is gemakkelijker om je eigen tekortkomingen te constateren, dan er daadwerkelijk iets aan te doen. Vier jaar geleden, na Trumps volslagen onverwachte verkiezingszege, oordeelde NPO-baas Shula Rijxman dat ook haar verslaggevers de steun voor Trump over het hoofd hadden gezien.
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Ondanks de ruime aanwezigheid van journalisten van de Nederlandse publieke omroep in de Verenigde Staten, werd de onvrede op het platteland van Amerika niet echt geregistreerd. En dat moest anders, vond Rijxman. Nu kun je twisten over de vraag of dat is gelukt. Voor de grieven van zwart Amerika was het afgelopen jaar erg veel ruimte in allerlei NPO-reportages. Misschien ook wel begrijpelijk, gezien de chaos in sommige binnensteden. En als NPO-journalisten zich in ‘Trump-gebied’ wagen, zoals in de Rust Belt-staten, is dat niet altijd met een neutrale blik.
Mijlenver van wat we een ‘goede christen’ noemen
Met deze opdracht van de hoogste baas van de NPO in het achterhoofd is het fijn nog eens te kijken naar de driedelige documentaire van EO-verslaggever Tijs van den Brink. In God, Jesus, Trump! bezoekt hij christenen die zich achter Trump scharen. Van den Brink, zelf afkomstig uit de Nederlandse Bible Belt, bezoekt de Amerikaanse Bible Belt en stelt daar een heel relevante journalistieke vraag: waarom staan diepgelovige Amerikanen nog altijd achter deze president? Donald Trump staat immers wat betreft gedrag en karakter mijlenver van wat velen hier en in de Verenigde Staten een ‘goede christen’ noemen.
Lees verder onder de video
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Mooi is dat Van den Brink zo precies doet wat vier jaar geleden volgens Rijxman werd verzuimd: oprecht en onbevangen zoeken naar de redenen waarom Trump, zijns ondanks, populair is bij ruwweg de helft van de Amerikaanse stemgerechtigden. Soms levert het wat ongemakkelijke televisie op. In de eerste aflevering, afgelopen dinsdag, wordt Van den Brink door een Amerikaan naar zijn eigen gezinsleven gevraagd. Het gestamel dat volgt, maakt duidelijk dat Van den Brink liever zelf de vragen stelt.
Lees ook deze reportage van Amerika-correspondent Emile Kossen: Hartstikke tevreden met Trump
Maar Van den Brink, zelf christen, maakt goed contact met zijn geloofsgenoten aan de andere kant van de grote plas, zoals dat heet. Van den Brink snapt maar niet waarom de vuilbekkende en liegende Trump zo populair is, juist onder deze groep kiezers. Hij staat toch voor alles waar christenen juist níet voor staan? Op nette wijze legt Van den Brink ze deze vraag voor, steeds opnieuw.
Het antwoord is eigenlijk even voor de hand liggend als opmerkelijk. Amerikaanse christenen die op Trump stemmen, doen dat vanwege zijn beleid. Ze zijn tevreden over zijn steun aan Israël, over de conservatieve rechters die hij voordroeg voor het Hooggerechtshof, en over de ruimte die hij geeft aan het bedrijfsleven. En ze delen zijn afkeer van progressieve Democraten. Dat hij vrouwonvriendelijke uitspraken deed, vloekt, scheldt en waarschijnlijk zelf niet erg gelovig is, nemen ze hem amper kwalijk.
Eigenlijk doen deze evangelicals precies dat wat veel Europeanen zien als het Europese ideaalbeeld van stemmen. In Europa, zeker ook in Nederland, wordt nogal eens geklaagd dat politiek steeds vaker om ‘de poppetjes’ draait, om de lijsttrekker en zijn karakter. En dat de inhoud daardoor op de tweede plaats komt. Die ontwikkeling, zeggen critici, is komen overwaaien uit de Verenigde Staten. Daar draait het immers al heel lang meer om de persoon dan om de boodschap. Dit verwijt klonk onder meer toen PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom zich op z’n Amerikaans liet filmen als gezinsman, thuis aan de keukentafel.
‘Trump is ook maar een mens’
Maar in de documentaire van Tijs van den Brink zijn de rollen omgedraaid. De christenen die hij spreekt in de eerste aflevering, zien Trumps persoonlijkheid juist volledig los van zijn beleidsplannen. ‘Trump is ook maar een mens,’ zegt een Amerikaanse. Een andere Trump-stemmer zegt te bidden voor de president, opdat hij zijn leven zal beteren. Maar er is geen twijfel aan hun stem op hem, omdat zijn beleid het beste bij hun idealen past.
Beluister ook de podcast Holland Amerika Lijn over dit onderwerp:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Van den Brink legt in de eerste aflevering deze keuze voor aan een Amerikaans stel: als ze moeten kiezen tussen Jimmy Carter – een rechtschapen man, gelovig, bescheiden, Nobelprijswinnaar – of Donald Trump, wie zouden ze dan kiezen? Trump, is het antwoord. Vanwege zijn beleid.
Blijf in het spannende verkiezingsjaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Washington en de Verenigde Staten:Meld u aan voor onze wekelijkse Amerika-nieuwsbrief>
Zo is het Tijs van den Brink die voortdurend vraagt naar een oordeel over het karakter van de politicus, niet over diens boodschap. En zijn het de gelovige Amerikanen die kiezen voor de inhoud, en voorbij iemands verwerpelijke persoonlijkheid kijken.
Het is de omgekeerde wereld, in God, Jesus, Trump! Kijken dus.