Niks Wag the Dog: Trump begint geen oorlog in een ver buitenland om te worden herkozen. Integendeel, schrijft Robbert de Witt. De president kiest voor terugtrekking van Amerikaanse militairen en voor vredesdeals.
Nog geregeld wordt de film aangehaald om het Amerikaans buitenlands beleid te verklaren. In Wag the Dog (1997) begint de Amerikaanse president, gespeeld door Dustin Hoffman, een oorlog in Albanië om zo de aandacht af te leiden van binnenlandse problemen, te weten een seksuele relatie met een minderjarig meisje.
De film was te zien in de bioscoop een jaar voordat de Amerikaanse regering, in de zomer van 1998, bombardementen uitvoerde in Sudan. Tegelijk was president Bill Clinton in opspraak vanwege zijn affaire met stagiaire Monica Lewinsky.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De film is overigens weer een bewerking van een satirische roman uit 1993: American Hero. Daarin wordt Operation Desert Storm, de oorlog tegen Saddam Husseins Irak, in scène gezet door een Hollywood-producer, zodat president George H.W. Bush wordt herkozen. En dat boek zou weer zijn geïnspireerd op de verkiezingszege van de Britse premier Margaret Thatcher na de succesvolle Falkland-oorlog.
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Diep wantrouwen jegens de Amerikaanse regering
Als Amerikaanse presidenten ergens militair ingrijpen, duikt in krantenkolommen vaak ‘Wag the Dog’ op, een verwijzing naar de Amerikaanse uitdrukking: ‘A dog is smarter than its tail, but if the tail were smarter, then the tail would wag the dog.‘ Vrij vertaald: je ziet de staart kwispelen, maar het brein erachter is de hond. En daar kijk je dan niet naar. Iets kleins kan zo afleiden van iets veel groters, iets belangrijkers.
De uitdrukking sluit aan bij een diep wantrouwen jegens de motieven van Amerikaanse regeringen: presidenten zeggen natuurlijk wel dat zij pal staan voor vrijheid en democratie in de wereld, maar het gaat ze in werkelijkheid om hun eigen hachje. En niets leidt beter af van binnenlandse problemen dan een oorlog.
De huidige president Donald Trump kreeg dit verwijt toen hij kruisraketten afvuurde op doelen in Syrië, op het moment dat er in eigen land veel ophef was over vermeende contacten tussen zijn campagneteam en het Kremlin – Russiagate. En afgelopen januari zou de liquidatie van de Iraanse generaal Qassem Soleimani niets meer zijn geweest dan een afleidingsmanoeuvre van Trumps impeachment, de afzettingsprocedure die toen tegen hem liep.
Op zoek naar een ander succesverhaal
Momenteel gebeurt precies het omgekeerde. Trump onthoudt zich juist van oorlog voeren omwille van zijn herverkiezing.
Meer over Trump en het Midden-Oosten: Historische Arabische handreiking aan Israël zorgt voor politieke aardverschuiving
Diverse Amerikaanse Witte Huis-watchers wijzen erop dat Trumps grote troef om te worden herkozen op 3 november niets meer waard is. Maandenlang hamerde Trump op de geweldige economische vooruitgang tijdens zijn presidentschap. De welvaartsgroei in de Verenigde Staten was inderdaad enorm, zeker vergeleken met het achterblijvende Europa. Maar de coronapandemie maakte hier abrupt een eind aan. En dus moest Trump – of een van zijn adviseurs – een ander succesverhaal verzinnen om Amerikaanse kiezers te bewegen op hem te stemmen.
Een verkiezingsbelofte uit 2016 bood uitkomst. ‘Bring them home!’ riep presidentskandidaat Trump in dat jaar. Trump beloofde de Amerikanen dat het afgelopen zou zijn met de ‘eindeloze oorlogen’ in verre buitenlanden. En inderdaad, afgezien van wat machtsvertoon – een raketaanval op Syrië, een megabom op de Taliban in Afghanistan en vooral heel veel dreigen –, bleef grootschalig ingrijpen uit.
Wag the Dog, maar dan omgekeerd
Het terugtrekken van Amerikaanse militairen werd de afgelopen maanden versneld. Eerst was Syrië aan de beurt, toen Irak. Afgelopen januari sloten de Verenigde Staten een akkoord met de Taliban, deze week zitten de Taliban met de Afghaanse regering ineens aan één tafel, onder goedkeurend toezicht van de Amerikanen. Een einde aan het conflict dat twintig jaar duurde en duizenden Amerikaanse levens eiste, komt naderbij. Hoewel je je natuurlijk afvraagt wat het voor de Afghanen betekent als de extreem-islamitische Taliban er (nog) meer zeggenschap krijgen.
Blijf in het spannende verkiezingsjaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Washington en de Verenigde Staten:Meld u aan voor onze wekelijkse Amerika-nieuwsbrief>
Nog meer vrede is op komst, dankzij Trump. Amper vijftig dagen voor Election Day kiezen steeds meer Arabische staten ervoor om hun vijandelijkheden jegens Israël te beëindigen. In augustus de Verenigde Arabische Emiraten, vorige week volgde Bahrein. En dat alles dankzij de inspanningen van Trump en diens schoonzoon Jared Kushner.
Zo draait Trump alles om. Op binnenlands terrein kiest hij voor ingrijpen om gewelddadige protesten de kop in te drukken. Zijn belofte om law & order te herstellen, moet zijn achterban naar de stembus krijgen. Maar in het buitenland kiest Trump juist voor terugtrekking en voor vredesakkoorden om te worden herkozen. Wag the Dog, maar dan omgekeerd.