De verontwaardiging over het Chinese concentratiekampbeleid in Xinjiang komt uit het Westen. Gênant is dat het in het Midden-Oosten zo stil blijft, schrijft Robbert de Witt. Want als moslims in Europa niet goed worden behandeld, dan volgen betogingen, vlagverbrandingen en worden ambassades bekogeld.
Het lijkt de omgekeerde wereld, als westerlingen klagen dat ze oneerlijk worden behandeld door moslims uit de Arabische wereld. Maar er is alle aanleiding toe. Want in Arabische landen wordt met twee maten gemeten als het gaat om ‘islamofobie’.
De behandeling van moslims in het Westen – Europa, de Verenigde Staten in het bijzonder – ligt er onder de loep. Wat China daarentegen allemaal uitspookt met de moslimminderheid in dat land, daarover wordt gezwegen.
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
‘Ze hebben inmiddels allemaal een baan’
Onder het mom van het bestrijden van extremisme en terrorisme, heeft de regering in Peking besloten de Oeigoeren, de etnische moslims in de westelijke provincie Xinjiang, te ‘heropvoeden’. Volgens de officiële verklaring krijgen zij er een beroepsopleiding zodat de armoede er in deze afgelegen regio effectief wordt bestreden. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken, onlangs op bezoek in Europa, beweerde op vragen over de miljoen moslims in zulke kampen, dat ze ‘inmiddels allemaal een baan hebben’.
Ooggetuigen vertellen aan mensenrechtenorganisaties iets heel anders: er wordt stelselmatig gemarteld, vrouwen worden er gesteriliseerd. De geboortecijfers zouden er tussen 2015 en 2018 met 84 procent omlaag zijn gegaan.
De verontwaardiging over dit concentratiekampbeleid komt uit het Westen. Europese politici kaarten het steevast aan, de Amerikanen zijn nog dapperder en komen met steeds meer strafmaatregelen tegen Chinese bedrijven en functionarissen betrokken bij deze mensonterende praktijken.
Lees ook dit omslagverhaal van Jelte Wiersma: Is het China van Xi Jinping nog te stuiten?
Vlagverbrandingen en bekogelde ambassades
Gênant is dat het in het Midden-Oosten zo stil blijft. Want als moslims in Europa of elders niet goed worden behandeld, dan volgen rap betogingen, vlagverbrandingen, en worden ambassades bekogeld. Bijvoorbeeld als er spotprenten over de profeet worden gepubliceerd in een krant. Of als er kritische films over de islam of over islamitische praktijken verschijnen of onwelgevallige boeken te koop zijn.
Vaak gaat het om vermeende blasfemie, belediging van de profeet of andere vormen van wat moslims zien als minachting van hun godsdienst. Maar nu honderdduizenden moslims worden opgesloten, ook vanwege hun geloof, is dat blijkbaar geen reden om publiekelijk op de Chinese vlag te gaan staan of om een pop van Xi Jinping in brand te steken.
Het goede werk in Xinjiang
In augustus 2014 ondertekenden 22 westerse landen een brief aan de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten Michelle Bachelet waarin Peking wordt gevraagd de repressie in Xinjiang te beëindigen en onafhankelijke waarnemers toe te laten. Enkele dagen letter ontving zij een brief ondertekend door 37 landen die China prijzen voor de mensenrechtensituatie en het goede werk in Xinjiang. Onder de ondertekenaars zijn moslimlanden als Saudi-Arabië, Syrië en de Verenigde Arabische Emiraten. Geen enkel islamitisch land ondersteunde de oproep van de VN-Mensenrechtenraad om de situatie in Xinjiang te onderzoeken.
Misschien past het niet zo in de beeldvorming van veel moslims in de Arabische wereld, dat een niet-westers land veel slechter is voor moslims dan een westers land. Het is inmiddels een oude reflex om het Westen de schuld te geven voor misstanden. China komt net kijken, dus wie weet verandert dit nog.
In moslimlanden worden minderheden ook slecht behandeld
Een andere verklaring is dat regeringen van moslimlanden proberen te voorkomen dat media veel aandacht aan de belabberde situatie van de Oeigoeren schenken. Want al te veel verontwaardiging over de behandeling van minderheden elders, kan als een boomerang terugkomen. In veel Arabische landen worden minderheden – religieus, etnisch of anders – ook slecht behandeld.
Meer van Robbert de Witt over dit onderwerp
Waarschijnlijker is dat het een geldkwestie is. China strooit met miljarden, onder meer via het reusachtige investeringsprogramma Belt and Road Initiative. En China verbindt daar ook voorwaarden aan. Niet om de rechtspraak te hervormen of vrije verkiezingen te organiseren – typisch westerse voorwaarden – maar geen openlijke kritiek uiten op Peking. Anders gaat de knip dicht.
Uithalen naar het Westen daarentegen, kost niks.