Racismeverwijt vergiftigt debat: houd ermee op

Zoals columnist Max Pam en historicus Piet Emmer onlangs ondervonden, wordt de racismekaart in het publieke debat steeds sneller gespeeld om (politieke) opponenten onderuit te halen. Als dit verwijt niet op aantoonbare feiten is gestoeld, is aangifte een juiste stap, schrijft Afshin Ellian. Want het ongegronde racismeverwijt is niets anders dan het criminaliseren van tegenstanders.

Niet alle scheldwoorden zijn onschuldig. Sommige scheldwoorden zijn criminaliserend. Ze verwijzen immers naar een strafbare handeling. Politici zijn in het politieke debat vrij in hun woordkeuze. Ook mogen ze woorden gebruiken die criminaliserend zijn. Zo beschuldigen politici elkaar van allerlei strafbare feiten: diefstal, corruptie, enzovoort. De toehoorders weten dat het hier gaat om een politiek debat op het scherp van de snede.

Er zijn ook problematische scheldwoorden met een strafbare lading die buiten het politieke debat worden gebruikt. ‘Racist’ is een scheldwoord met een reële criminele en strafbare lading. Wie racistisch handelt of praat, pleegt in de regel een strafbaar feit dat via het discriminatieverbod te vervolgen is.

Mag je iemand zomaar een racist noemen?

Mogen we elkaar zomaar racist noemen? Deze indringende vraag werd gesteld door schrijver en columnist Max Pam. In zijn column in de Volkskrant van 11 augustus schreef hij dat racisme een kwaad is dat met kracht moet worden bestreden. Tegen de achtergrond van zijn familiegeschiedenis schreef Pam: ‘Wanneer racisme een kwaad is, is het ook van belang een beschuldiging van racisme serieus te nemen. Dat geldt zowel voor degene die de beschuldiging uit, als voor degene die ­ervan wordt beschuldigd. Wat mijzelf betreft heb ik mij altijd voorgenomen dat ik allerhande beledigingen met opgeheven hoofd van mij zal laten afglijden, maar dat ik een beschuldiging van racisme niet zomaar zal ­laten passeren.’ Pam heeft een punt.

Pam werd getriggerd door het interview van de Volkskrant met Gerri Eickhof. Daarin kwalificeert de NOS Journaal-verslaggever emeritus-hoogleraar Piet Emmer met criminaliserende begrippen: ‘de racistische hoogleraar Piet Emmer, die vindt dat de slavernij wel meeviel’. Emmer is een zeer gerespecteerd academicus. Hij deed grondig onderzoek naar de geschiedenis van de slavenhandel in Nederland. Eickhof is het niet eens met Emmer. En dat mag. Maar mag je Emmer zomaar criminaliseren?