Trumps logica begint te werken in Iran-crisis

De Amerikaanse president Donald Trump valt nauwelijks te voorspellen of te analyseren, maar hij lijkt in de Iran-crisis (1979-heden) een werkende strategie te hebben gevonden. Dat is rampzalig voor de Iraanse leiders, schrijft Afshin Ellian.

De Iran-crisis verloopt wreed en irrationeel. Heel anders dan de Cuba-crisis verliep in 1962. Bij de recente begrafenis van opperterrorist Qassem Soleimani in de stad Kerman kwamen 60 Iraniërs om het leven. Ook haalde de Iraanse Revolutionaire Garde – naar alle waarschijnlijkheid per ongeluk met het in Rusland gebouwde raketsysteem Tor-M1 – een Oekraïens passagiersvliegtuig neer: alle 167 passagiers en negen bemanningsleden in de Boeing 737-800 kwamen om het leven. Dat zijn 82 Iraniërs, 63 Canadezen, 11 Oekraïners, 10 Zweden, 4 Afghanen, 3 Duitsers en 3 Britten.

Iran-crisis kostte afgelopen week zo’n 227 levens

De Iran-crisis kostte afgelopen week dus bij elkaar het leven van zo’n 227 onschuldigen.

De Iran-crisis begon in 1979. Het is een crisis die op diverse niveaus aan de toeschouwers is gepresenteerd. Zo waren er de bezetting van de Amerikaanse ambassade in 1979 en een paar jaar later de tankeroorlog  in de Perzische Golf (1985). Daarvoor en daarna waren er talloze aanslagen op Amerikaanse doelen in het Midden-Oosten. Al deze aanslagen zijn aangestuurd door de Quds-divisie van de Iraanse Revolutionaire Garde. Maar langzaam ontdekten toeschouwers ook de mooie kanten van Iran. Denk daarbij aan de producties van buitenlandcorrespondent Thomas Erdbrink en de zijnen in de westerse wereld.

Intussen bouwde de islamitische staat van Iran ballistische raketten, zette het een nucleair project op en was de staat druk bezig met uitbreiding van zijn macht en inlichtingenbereik in de hele wereld.

Wie in de afgelopen jaren mijn analyse van de wereldwijd reikende macht van het Iraanse regime in de wind sloeg, zal in de voorbije dagen met verbazing naar de lange arm van de ayatollahs hebben gekeken: de Iraanse proxymacht (in de vorm van terreurbewegingen) heerst in Libanon, Syrië, Jemen, Gaza, Irak en Afghanistan. Dit is een kleine selectie van sjiitische jihadisten.

Alleen brute actie kan deze sjiitische jihadisten tot zwijgen brengen. Terecht twitterde de Amerikaanse president Donald Trump: ‘Iran never won a war, but never lost a negotiation!’ – Iran heeft nog nooit een oorlog gewonnen, maar evenmin ooit een onderhandeling verloren. Helaas had Qassem Soleimani ook gelijk: ‘Jullie beginnen een oorlog, wij beëindigen hem.’ Dit omdat Amerikaanse presidenten nooit durfden of wilden doorpakken.

In de afgelopen veertig jaar kenden de Iraanse machthebbers de politieke verhoudingen in het Westen beter dan alle westerse analisten bij elkaar. Ze konden alle Amerikaanse presidenten tot nu toe met geweld, dreiging van geweld of sluwheid om de tuin leiden. De ayatollahs waren zelfs in staat om zichzelf in het Westen geloofwaardig te maken als helden die de Islamitische Staat (IS) hebben verslagen. Terwijl ze overal met Al-Qa’ida, Hamas, Taliban en andere soennitische jihadisten samenwerken.

Het probleem van de sjiitische jihadisten heet Trump

De vijfenveertigste president van Amerika, Donald Trump, valt bijna niet te analyseren of te voorspellen. Het probleem van de sjiitische jihadisten heet daarom Trump.

Velen begrijpen zijn militaire logica  niet. In de zomer van 2019 schoot de Revolutionaire Garde boven de Perzische Golf een dure drone van het Amerikaanse leger neer. Trump stuurde op advies van zijn militairen een aantal bommenwerpers naar Iran om bases van de Revolutionaire Garde in het zuiden te bombarderen.

Terwijl de bommenwerpers naar Iran vlogen, vroeg president Trump aan zijn generaals hoeveel Iraniërs bij het bombardement zouden omkomen. Het zou het leven van minimaal 150 Iraniërs kosten. Dat vond Trump disproportioneel en niet in verhouding tot het aangerichte kwaad. Hij riep ze terug en vroeg zijn staf om voor 275 miljoen dollar (de prijs van de neergehaalde Amerikaanse drone) schade toe te brengen aan de Iraanse overheid. Daarna trok hij een rode lijn: het leven van Amerikanen.

Trumps logica bracht ayatollah Khamenei in de war

Deze logica bracht de Iraanse leider Ali Khamenei in de war. Hij dacht dat Trump slechts een twitteroorlog kon voeren. Een paar maanden later liet de Amerikaanse president de kalief van de IS, Abu Bakr Al-Baghdadi, doden.

Khamenei plaatste dit in de traditie van eerdere Amerikaanse presidenten, totdat Trump in de eerste week van januari 2020 plotseling de tweede man van het Iraanse regime liet ombrengen. De verwarring in het huis van Khamenei was groot. Trump doodt mijn tweede man en de leider van mijn proxymacht in Irak wegens één dode Amerikaan, dacht Khamenei. Angst en verwarring maakte zich van hem meester.

Khamenei besloot raketten af te vuren op een aantal internationale bases in Irak waar vooral Amerikaanse militairen verblijven. Maar hij liet op twee manieren Amerika op de hoogte brengen van zijn aanstaande actie: via de premier van Irak en via de ambassade van Zwitsersland.

Hier begon de Cuba-crisis van Iran: als slechts één Amerikaan niet naar de schuilbunker was gegaan, maar door de Iraanse aanval om het leven was gekomen, had president Trump een lang uitgestelde oorlog tegen de ayatollahs moeten beginnen.

Ook in de Iran-crisis hing vrede aan een zijden draadje

Tijdens de Cuba-crisis in 1962 moesten Amerikaanse piloten boven Cuba vliegen om luchtfoto’s te maken van de Sovjetraketten. Aan het begin van deze operatie vroeg de minister van Defensie Robert McNamara (1916-2009) een van de piloten zijn best te doen levend terug te komen, anders zou de actie uitmonden in een wereldoorlog.

Ook gedurende de Iran-crisis hangt de vrede aan een zijden draadje. Hoewel, ook zonder waarschuwing vanuit Teheran wist Amerika dat de raketten waren afgeschoten.

De ayatollahs willen macht in het hele Midden-Oosten, inclusief Saudi-Arabië. De proxymacht van Iran zal in de komende maanden en jaren dodelijke aanslagen plegen.

De Iran-crisis is niet voorbij, maar de logica van Trump begint te werken.