Je zou bijna denken dat met de volledige dominantie van de (neo)liberale krachten in de politiek en de postmoderne linkse krachten in de culturele sfeer het conservatisme in de touwen hangt, klaar voor de vergetelheid. Dat is niet zo, betoogt Constanteyn Roelofs.
Sterker nog, conservatisme is onontkoombaar. Om met de Mexicaanse Nobelprijswinnaar Octavio Paz te spreken, die veel schreef over de heftige oorlogen tussen liberalen en conservatieven in zijn land: het liberalisme vertelt maar het halve verhaal, namelijk dat van vrijheid en economie, maar niet van de zaken die een natie bindt.
Constanteyn Roelofs
Constanteyn Roelofs verkent wekelijks de tragikomische tegenstelling en tegenstrijdigheden in economie en maatschappij.
Inderdaad: het liberalisme biedt geen omgang met het pad tussen geboorte en dood, biedt geen plaats in de wereld (behalve betekenisloos wereldburgerschap) en de xtc-festivals van de D66-liberalen van nu zijn geen vervanging voor de katharsis van het volksfeest – om de lijn van Paz door te trekken, die veel schreef over de Mexicaanse Fiësta’s.
Gaat het goed met conservatisme? Niet bepaald
De mens leeft nu eenmaal in een web van verwantschap, woont in het huis van de taal (en de afgeleide kunsten) en speelt mee als held in de mythes die als een onderstroom onder de samenleving liggen. Conservatisme is het behouden, doorgeven en versterken van deze elementen. Gaat het goed daarmee? Niet bepaald. Nederlanders zijn eenzamer dan ooit, in toenemende mate ongeletterd en hoewel de bevolking hoger is opgeleid dan ooit leest niemand meer een boek.
Muziekscholen en bibliotheken leiden een kwijnend bestaan en de ziekelijke obsessie met sport en lichamelijkheid doordesemt de samenleving. Lezen we in The Right Stuff van de ongeëvenaarde Tom Wolfe dat de eerste generatie die naar de maan vloog een paar kilometer hardlopen per dag wel genoeg vond tussen het drinken van Whisky Sours door, tegenwoordig moet elke half tamme bureauklerk de Iron Man doen en op een uitgekiend dieet van sla en noten leven, niet in de laatste plaats om genoeg plaatjes te offeren aan de goden van de sociale media.
We zijn gestript tot niets dan een getraind lichaam met een afgerichte geest
Nog veel erger is het feit dat in het liberale wereldbeeld de homo economicus een human resource is geworden, bij voorkeur gemanaged. We zijn gestript tot niets dan een getraind lichaam met een afgerichte geest om in te zetten voor de productie – geen wonder dat ondanks alle welvaart de onvrede en vertwijfeling zo enorm zijn.
Lees ook van Constanteyn Roelofs: Er is niets radicaals aan Forum voor Democratie
Over de nationale mythes hoeven we het niet eens te hebben: een systeembombardement van postmoderne ideologen heeft verklaard dat alles wat waarde, structuur en zingeving geeft racistisch, koloniaal, imperialistisch en seksistisch is. Dat is inmiddels, grappig genoeg, ook traditie geworden: de vormen staan vast, de taal is geritualiseerd. Het grootste slachtoffer van deze zelfkastijding zijn gelukkig de media en de universiteiten zelf: de letterenfaculteit is niet langer de kroon op de academie maar verbannen naar de bezemkast en de lezers van de door jeugd en diversiteit geobsedeerde dagbladen stemmen met hun voeten.
De conservatieve voormannen in Nederland hebben iets onmiskenbaar viezigs
We gaan het ongetwijfeld merken in de twenties, deze drang naar de helft van het verhaal die niet door de liberale orde kan worden geleverd. Maar wie gaat het doen? De conservatieve voormannen in Nederland hebben iets onmiskenbaar viezigs van goedkope sigaartjes en te lang niet gestoomd tweed, of hebben vrienden op plaatsen waar je die niet moet hebben.
Politieke piraten als Thierry Baudet maken er gretig gebruik van, maar de associaties met het Kremlin en Assad zijn onvergeeflijk, nog los van de progressieve economische en seksuele politiek. De kerk, tsja. Het CDA loopt vast in dezelfde kleurloze slogans van holle solidariteit en diversiteit als de ergste hoekjes vergeten links.
Ach, ergens is het ook wel weer van een tragische schoonheid dat zelfs het conservatisme niet meer is wat het is geweest.