Een meldpunt voor linkse indoctrinatie in het onderwijs, dat opperde het wetenschappelijk bureau van Forum voor Democratie (FVD) in maart dit jaar. Het onderwijs zou te links zijn. Joop Wijnandts (21) is een student die zich met zijn conservatieve kijk op de wereld niet meer thuis voelt op zijn opleiding. Hij trekt ten strijde: ‘Ik laat me nooit de mond snoeren.’ De ‘cultuuroorlog’ in het onderwijs is in volle gang, schrijft Jonathan Krispijn.
In december 2016 kwam de rechts-conservatieve lijsttrekker van FVD, Thierry Baudet, bij het door studenten van de Universiteit van Amsterdam georganiseerde discussieplatform Room for Discussion langs om te praten over zijn politieke visie. Met protesterende studenten tot gevolg, die eisten dat zijn ‘gevaarlijke visie’ geen podium kreeg.
Deze bijdrage is ingezonden door Jonathan Krispijn,
stand-up comedian en student Journalistiek bij de Hogeschool van Utrecht. Hij deed mee aan het programma Its A Mans World op NPO 3.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Elsevier Weekblad.
Eind oktober 2018 gebeurde iets soortgelijks. Toen was de Canadese psycholoog Jordan Peterson voor het discussieplatform uitgenodigd. Tientallen academici van de universiteit ondertekenden een brief om Peterson het spreken ofwel te ontzeggen, ofwel minstens één spreker naast hem te zetten om zijn uitspraken te kunnen weerleggen. Ook studenten protesteerden.
Leerlingen zijn nooit met andere ideeën geconfronteerd
Joop Wijnandts (21) is de houding van progressieve medestudenten zat. ‘Als ik wat zeg, merk ik dat het merendeel van de klas raar opkijkt. Ik denk dat dit komt doordat ze in het onderwijs nooit met andere ideeën zijn geconfronteerd,’ constateert de in Edam wonende student creative business aan de Hogeschool van Amsterdam. De rol van docenten en de lesstof zijn hierin ook erg belangrijk, vindt Wijnandts. ‘Het onderwijs moet politiek neutraal zijn.’
Mats Nelisse, een achttienjarige scholier van het Stedelijk Gymnasium Schiedam, richtte uit ergernis een Instagram-pagina op, linkseindoctrinatienl, om bewijsmateriaal te verzamelen van linkse indoctrinatie. Hij werd als gast uitgenodigd in televisieprogramma Jensen, kreeg aandacht in De Telegraaf en zag het aantal volgers van zijn Instagram-pagina groeien tot 18.500. Hij krijgt veel meldingen van jongeren als Wijnandts: ‘Baudet en Wilders zijn door docenten geregeld vergeleken met nazi’s. Vlees moet, net als vliegen, verboden worden, een basisinkomen is een goed idee. Dat is een beetje het beeld van wat je dagelijks te horen krijgt op mijn school. Uit duizenden berichten die ik ontvang van scholieren en studenten komt dit beeld overeen met dat op andere onderwijsinstellingen.’
Het Stedelijk Gymnasium Schiedam heeft geen reactie gegeven op de uitspraken.
In de lesstof is de indoctrinatie meer impliciet
Shashi Roopram (37), docent onderzoeksvaardigheden aan de Haagse Hogeschool en medeoprichter van de nieuwrechtse website Up! Network, wijst op de rol van docenten. ‘Van belang in het onderwijs is dat wij als docenten leren dat diversiteit niet alleen diversiteit in etniciteit, kleur, geslacht of religie betekent, maar in de eerste plaats diversiteit in opvattingen.’
Lees ook deze column van Gerry van der List: Academisch verzet tegen Jordan Peterson is links activisme
Ter nuancering zegt Roopram: ‘Natuurlijk kun je als docent niet neutraal of objectief zijn. We nemen immers allemaal stelling, maar het is van belang dat je jouw stellingname kunt onderbouwen en die baseert op feiten.’ Op de lesstof heeft Roopram meer kritiek. ‘In de lesstof is de indoctrinatie meer impliciet. Het gaat in tekstboeken om zinsformuleringen, suggestieve vragen en woorden, zoals “inclusiviteit” en “inclusief onderwijs”. Dit soort termen wordt zonder tegengas gebruikt, waardoor de keuzes die een onderwijsinstelling maakt worden ingekaderd in een links frame.’
Docenten zijn van nature meestal links
Mats Nelisse heeft er geen vertrouwen in dat de docenten zich anders gaan opstellen: ‘Het onderwijs in Nederland is zo links, omdat docenten van nature meestal links zijn. Ruimte voor tegengeluid is er niet, laat staan voor verbetering van het onderwijs.’ Dat bleek ook uit een peiling van het AOb onder leraren in februari 2019.
Ook via de politiek ziet Nelisse niet snel verandering komen: ‘Ik verwacht niet dat er, op de PVV, FVD en SGP na, partijen zijn die graag verandering zien. De linkse partijen zullen het probleem sowieso ontkennen, aangezien zij er heel veel stemmen mee winnen.’
Groepsapp om lotgenoten te verenigen
Verbinding zoeken met medestudenten is voor Joop Wijnandts een hele klus. ‘Ik werk wel aan de toon. Je kunt ook heel subtiel je ideeën overbrengen,’ zegt hij. Hij is niet bang om met zijn mening progressieve studenten te kwetsen. ‘Je moet niet oproepen tot geweld, maar voor de rest moet je alles kunnen zeggen. Mezelf inhouden omdat een ander individu mijn uitspraak op een bepaalde manier kan interpreteren, is de omgekeerde wereld. Als je daar continu rekening mee moet houden, kun je beter niets meer zeggen.’
Wijnandts begon zelfs een groepsapp op zijn school om lotgenoten te verenigen. ‘Mensen durven gewoon meer als ze zich onderdeel voelen van een groep. En door zo’n groep komen deze studenten voor elkaar op als hun mening niet wordt geaccepteerd.’
Volledige neutraliteit is onmogelijk
Dat het vuurtje zich verspreidt, is zeker. Wijnandts verzette zich tegen de op school opgehangen posters met de oproep aan studenten mee te doen aan de klimaatmars. ‘Als weerwoord hebben we een “Staak vooral niet”-poster gemaakt. Dat heeft veel commotie veroorzaakt, er werden allemaal briefjes opgehangen van studenten die vooral geen debat willen en boos zijn. Ze hebben de posters zelfs weggehaald.’ Een woordvoerder van het bestuur van de Hogeschool van Amsterdam laat weten niets over dit incident te hebben vernomen en wijst erop dat posters alleen met toestemming mogen worden opgehangen.
Volledige neutraliteit is onmogelijk, concludeert Wijnandts. ‘Maar zoals het nu is – zo open en zeer links – kan echt een tandje minder en daar strijd ik voor. Ze kunnen bijvoorbeeld die klimaatposters verbieden en leraren kunnen best minder hun mening geven over politieke issues. Alleen vereist dat een cultuuromslag op school en daar ben ik mee bezig. We willen bijvoorbeeld posters plakken over andere issues, zoals dat belachelijke vrouwenquotum.’
Carel Stolker van de Universiteit Leiden bestrijdt zelfcensuur aan universiteiten Lees hier een portret van de rector die de bliksem laat inslaan
Beweging op school professionaliseren
De woordvoerder van de Hogeschool van Amsterdam laat weten zich niet te herkennen in het beeld dat Wijnandts schetst en dat de school vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel heeft staan.
Bij activisme blijft het niet. Wijnandts is bezig zijn beweging op school te professionaliseren. ‘We willen niet alleen roepen en schreeuwen, we willen ook debatten organiseren en sprekers uitnodigen, met als ultieme droom burgemeester van Amsterdam Femke Halsema en FVD-partijleider Thierry Baudet tegenover elkaar zetten om te debatteren over het onderwijs. En binnenkort hebben we de eerste borrel, iedereen is welkom.’ Echt iedereen? Wijnandts begint te twijfelen. ‘Helaas trek je dan ook de verkeerde types aan die de boel willen komen verzieken, dus misschien is dat dan toch niet zo’n goed idee.’