Pompeo’s knuppel in het hoenderhok gaat helemaal niet over de rechtmatigheid van de Joodse nederzettingen in Palestijns gebied. Het moet de Palestijnen dwingen weer met Israël te gaan praten, schrijft Robbert de Witt.
Het is een schok voor vrijwel iedereen die zich bemoeit met de eindeloze strijd tussen Israël en de Palestijnen: de Amerikaanse regering beschouwt Joodse nederzettingen op de betwiste Westelijke Jordaanoever ‘niet per se’ in strijd met het internationaal recht.
Robbert de Witt
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Behalve onder rechts in Israël en in christelijk-conservatieve hoek in Amerika, zijn de reacties op de aankondiging van minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo eensgezind: dit is, opnieuw, een klap voor het vredesproces.
Lekker doorgaan met bouwen
Goed, in eerste instantie zal er niet zoveel veranderen. Ongeacht wat de buitenwereld ervan vindt, groeien de Joodse dorpen en steden op de Westelijke Jordaanoever al sinds begin jaren negentig in gestaag tempo door. En de Palestijnen zijn dan wel boos op de regering-Trump, maar dat waren ze toch al.
Maar op lange termijn, zo is de consensus, is het groene licht uit Washington funest voor het vredesproces. Want het is een aanmoediging voor Israëlische regeringen om lekker door te gaan met bouwen in wat internationaal wordt gezien als Palestijns gebied.
Dat brengt de gedroomde oplossing van het conflict – een zelfstandige Palestijnse staat naast de Israëlische staat – in gevaar. Hoe kun je immers een goed werkende staat creëren in een gebied dat steeds ernstiger wordt geperforeerd?
Palestijnen halen hun gelijk elders
Maar eigenlijk gaat Pompeo’s aankondiging over iets heel anders, namelijk over de vraag wíe precies een oplossing voor dit conflict moet verzinnen. Samen kwamen de twee partijen er tot op heden immers niet uit. Ze praten al jaren niet meer rechtstreeks over een oplossing.
Lees ook over dit onderwerp: Amerika geeft Israël steun in de rug: ‘Nederzettingen niet illegaal’
Feit is dat de Palestijnen de laatste jaren meer succes boeken door niet te praten en hun gelijk elders in de wereld te halen. Bij de Verenigde Naties bijvoorbeeld, waar zij een groeiende groep landen achter zich weten en Israël voortdurend wordt veroordeeld. In Europa, waar Brussel de druk op Israël meer opvoert dan op de Palestijnen, zoals onlangs nog met de verplichte etiketten voor Israëlische producten uit ‘bezette’ gebieden.
En bij internationale rechters, zoals bij het Internationaal Gerechtshof, die het Israëlische beleid ten aanzien van de Palestijnen met regelmaat veroordelen. Het internationaal recht is voor de Palestijnen een voortzetting van diplomatie met andere middelen.
De echte boodschap aan de rivalen
Door dit aanhoudende internationale succes is er voor de Palestijnen geen goede reden meer om rechtstreeks met Israël te onderhandelen over een oplossing. Immers, als de druk internationaal maar blijft toenemen, raakt Israël geïsoleerd en zal het moeten buigen of barsten.
Donald Trump, vertegenwoordigd door zijn buitenlandminister Mike Pompeo, keert zich tegen die strategie. Pompeo benadrukte dat het illegaal verklaren van de Joodse nederzettingen, zoals president Jimmy Carter deed in 1978, vrede helemaal niet dichterbij heeft gebracht.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Een juridische weg volgen leidt niet tot vrede, aldus Pompeo. ‘Dit is een politiek probleem dat alleen kan worden opgelost door onderhandelingen tussen de Israëliërs en de Palestijnen.’
In alle verontwaardiging over de Amerikaanse instemming met de nederzettingen – terwijl de Amerikaanse regering slechts heeft gezegd dat die ’niet per se’ in strijd zijn met het internationaal recht – wordt de echte boodschap aan de rivalen over het hoofd gezien: vergeet de kansloze weg naar de rechter, ga eerst maar weer praten.