Hoe de Chinezen via Servië Europa binnensluipen

31 oktober 2019Leestijd: 3 minuten
Oeigoeren in het Chinese Kashgar bij het eind van de Ramadan op 5 juni 2019 - AFP

Vrijwel onopgemerkt palmt Peking de Servische regering in. De samenwerking van China met een land dat ook graag EU-lid wil worden, gaat bijzonder ver, schrijft Robbert de Witt.

Lang was Griekenland het Chinese bruggenhoofd in Europa, maar inmiddels stromen Chinezen de Balkan binnen. Vorige week was er in Belgrado een feestelijke ceremonie voor de aankomst van de eerste rechtstreekse goederentrein uit Jinan, in de oostelijke provincie Shangdong. De Servische regering verklaarde zeer opgetogen te zijn over de samenwerking met Peking, die al heeft geleid tot investeringen in de Servische infrastructuur van 13 miljard euro.

Robbert de Witt

Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.

Servië wordt door Peking gezien als een belangrijke Europese halte op de Nieuwe Zijderoute. Servië is als de open deur naar de Balkan, en daarmee naar Europa. Want de Chinese bemoeienis met Servië gaat verder dan het verstrekken van geld – naar het schijnt is er al meer dan 5 miljard euro geleend aan Servië – om nieuwe wegen en spoorlijnen aan te leggen. De Chinezen namen ook al een staalfabriek in Smederevo over.

Duizend Huawei-camera’s met gezichtsherkening

En op veiligheidsgebied wordt de samenwerking ook steeds intensiever. Officieel om de groeiende stroom Chinese toeristen te beschermen, patrouilleren er sinds kort Chinese agenten door Belgrado.

De veiligheidsdiensten van beide landen gaan samenwerken om cybercriminaliteit tegen te gaan. Er is een overeenkomst met techreus Huawei om de komende twee jaar duizend camera’s met gezichtsherkenning op te hangen in de hoofdstad Belgrado. Een Chinees bedrijf levert in de komende maanden negen bewapende drones aan Servië. Er wordt gesproken over nauwere militaire samenwerking, inclusief gezamenlijke oefeningen.

Zo drijft een land dat graag lid wil worden van de EU steeds verder af naar het Oosten. Wellicht is dit ook de bedoeling van de Servische regering: het verhoogt de druk op de EU om Balkanlanden als Servië in de armen te sluiten. Als Brussel niet snel toezeggingen doet, kiest Belgrado definitief voor Peking, is de impliciete boodschap.

Lees ook van Robbert de Witt: Europa laat Amerika al jaren stikken in Syrië

Dat moment is dichterbij dan het lijkt.

Opmerkelijke verklaring uit het China-kamp

Westerse landen nemen steeds feller positie tegenover China. Onder aanvoering van Groot-Brittannië leverden 23 landen harde kritiek op de Chinese regering wegens de onderdrukking van de Oeigoerse minderheid. Deze groep landen, waaronder ook Nederland, riep China op om openheid van zaken te geven over de regio Xinjiang, waar honderdduizenden Oeigoeren in ‘heropvoedingskampen’ zitten. En China moet zijn internationale verplichtingen inzake mensenrechten nakomen, inclusief vrijheid van religie.

Maar het China-kamp groeit, zo bleek op het VN-hoofdkwartier. De Wit-Russische vertegenwoordiger las een verklaring voor van 54 landen die China lof toezwaaien voor de positieve stappen die Peking heeft gezet om terrorisme en radicalisering in Xinjiang tegen te gaan. ‘De veiligheid is teruggekeerd in Xinjiang en de mensenrechten van alle etnische groepen worden er gewaarborgd.’ De kampen waar volgens uitgebreide rapporten anderhalf miljoen Oeigoeren zijn geïnterneerd, heten in deze China-gezinde landen ‘onderwijs- en trainingscentra’.

Onder de ondertekenaars van deze opmerkelijke verklaring bevinden zich veel onfrisse regimes: Pakistan, Rusland, Egypte, Democratische Republiek Congo. En ook Servië.