13 redenen waarom de boeren steun verdienen

De stedeling past terughoudendheid en bescheidenheid bij het oordeel over de boeren, schrijft Philip van Tijn. Overpeinzingen na een woelige week, waarin de tractor een uiterlijk teken werd van macht en symbool van wanhoop.

1. Carola Schouten (ChristenUnie) is minister van Landbouw én boerendochter. Geen gelukkige combinatie: de boeren voelen het als verraad als je niet helemaal aan hun kant staat en de rest van Nederland wantrouwt je, omdat je vast niet objectief bent. Nee, dan Jozias van Aartsen (VVD) en Laurens Jan Brinkhorst (D66), beiden ooit ook minister van Landbouw, die bij werkbezoeken aan stallen hun streepjespak aanhielden – zij het met laarzen aan in plaats van de vertrouwde brogues.

2. Die vaak chaotische besluitvorming inzake stikstof, omvang veestapels en andere zaken heeft alles te maken met de soms merkwaardige opsplitsing van besluitvorming tussen het Rijk en de lagere overheden (hier: provincies).

3. Nederland stond een week lang op zijn kop en iedereen had een mening. En dat op grond van een uitspraak van de Raad van State van bijna een half jaar eerder (29 mei), die nauwelijks aandacht trok. De Raad van State oordeelde dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet mag worden gebruikt als basis voor toekomstige activiteiten. En dat PAS was ooit juist het praktische resultaat geweest van het vaderlandse polderen.

4. De Raad van State had eerst (in 2017) de mening gevraagd van het Europese Hof van Justitie of het PAS wel voldoet aan de Europese Habitatrichtlijn. Het antwoord was niet onverwacht ‘nee’, want dat Europese Hof denkt niet in kleine oppervlakten in Nederland, maar neemt de Poolse wouden of de Duitse laagvlakte als richtlijn. Europa denkt groot, althans letterlijk. We kunnen langzamerhand spreken van euro-juridisering. Trouwens, was het Europese Hof ervan op de hoogte dat 30 procent van de stikstof die in Nederland neerdaalt, afkomstig is uit het buitenland? Moet dat niet wettelijk verboden worden?

5. Als ik D66’ers hoor, denk ik wel eens dat zij denken dat brood van de broodboom komt. Zouden trouwens de D66’ers die van bramen houden niet weten dat bramen juist in een stikstofrijke omgeving goed gedijen?