Zonder Britten in EU wordt Nederland Frans-Duitse provincie

13 september 2019Leestijd: 3 minuten
De Britse premier Johnson in discussie. Foto AFP

De besluiteloosheid in het Verenigd Koninkrijk over de Brexit leidt op het Europees continent tot nogal wat leedvermaak. Dat is gênant, zeker in landen als Nederland die zonder het Verenigd Koninkrijk een Frans-Duitse provincie worden, schrijft Jelte Wiersma.

Het Verenigd Koninkrijk hanteert in zijn buitenlands beleid al eeuwen het dogma: we moeten voorkomen dat één macht het Europees continent domineert. Waarom? Omdat het Verenigd Koninkrijk zelf Europa niet kan domineren en geconfronteerd met één continentale grootmacht daarvan een kolonie dreigt te worden.

Deze doctrine heeft Europa’s diversiteit aan natiestaten vele malen gered. Het Verenigd Koninkrijk was de belangrijkste tegenstrever van Lodewijk XIV (onder leiding van koning-stadhouder Willem III), Napoleon, keizer Wilhelm II en Hitler – vier mannen die volledige macht over Europa wilden. Door diplomatie en de militaire strijd van de Britten is Nederland niet een Franse of Duitse provincie geworden. Het Koninkrijk der Nederlanden met een Oranje op de troon – waarop zoveel Nederlanders zo dol zijn – is zelfs een Britse uitvinding.

EU als vehikel om continent te domineren

In dit licht bezien, is leedvermaak over het hevige Britse debat over een toekomstige relatie met de Europese Unie gênant.

De Europese Unie (EU) is namelijk het vehikel waarmee Duitsland en Frankrijk  doen wat de landen individueel niet lukte: continentaal Europa domineren. Daarbij moet worden aangetekend dat in de Duits-Franse relatie Frankrijk de bovenliggende partij is. Continentaal (West-)Europa dreigt, zeker zonder het Verenigd Koninkrijk, een Frans imperium te worden. Het is niet voor niets dat de Franse president Emmanuel Macron (La République en marche!) er alles aan doet om een Brexit-akkoord tussen de 27 overblijvende EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk bijkans onmogelijk te maken.

Macron wil het Verenigd Koninkrijk helemaal niet in de EU

Macron wil voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk lid van de EU blijft en in de Unie de hoeder van de belangen van kleinere landen en vrijhandel is. Macron wil ook dat het Verenigd Koninkrijk geen prettig handelsverdrag met de EU kan sluiten, waardoor ook andere lidstaten zouden kunnen besluiten onder het Franse EU-gezag uit te willen, of in elk geval EU-integratie ten bate van de Franse macht te voorkomen.

Lees ook het commentaar van Arendo Joustra: ‘Chaos’ in het Lagerhuis: vier kanttekeningen bij Brexit

Dit is voor Nederland een duister scenario. ‘Wij zijn het meestal eens met de Britten en we doen wat de Duitsers willen,’ zei een Nederlandse diplomaat eens. In de wetenschap dat Duitse bondskanseliers uiteindelijk meebuigen met wat Franse presidenten willen, volgt Nederland dus de wensen en belangen van Frankrijk. Langzaam laat Nederland zich zo tot provincie van Frankrijk (en Duitsland) vormen.

Als niet-euroland hebben Britten per definitie een tweederangs status

In de historische wetenschap dat dit Nederland uiteindelijk niet smaakt én dat het Verenigd Koninkrijk telkens redding heeft gebracht, is de uitkomst van het Brexit-debat van vitaal belang. Stel dat het Verenigd Koninkrijk wel in de Europese Unie blijft. Dan heeft het als niet-euroland per definitie een tweederangs status. Lid van de eurozone zal het niet worden. Aangezien de eurozone dé motor is waarmee macht naar Frankrijk wordt overgeheveld, wint Nederland weinig met dit scenario. Of stel dat het Verenigd Koninkrijk een Theresa May-achtig akkoord met de EU sluit en zo een EU-kolonie wordt – ook dat lost het probleem niet op van een verdergaande machtsoverdracht naar Frankrijk.

Het enige waarbij Nederland op lange termijn baat heeft, is een Verenigd Koninkrijk dat laat zien dat succes buiten de Europese Unie mogelijk is. Dat ondermijnt Macrons claim dat Europa alleen een toekomst heeft te midden van grootmachten Amerika en China als de kleine landen hun macht overdragen aan Frankrijk. Leedvermaak en schamper doen over premier Boris Johnson en de in veler ogen clowneske politiek in het Lagerhuis heeft vanuit Nederlands perspectief geen enkele zin.

Nederlands vrijheid lag al veel vaker in handen van eigenzinnige Britten. Dat is ditmaal niet anders.