Eerder deze maand was het uitgebreid in de media te lezen: uit onderzoek blijkt dat ‘veel’ automobilisten om het leven komen door het niet of onjuist gebruiken van de autogordel. Al snel had Lennart van der Plas door dat de nodige nuance in de berichten hierover ontbrak. Het valt juist erg mee met de verkeersdoden.
Lennart van der Plas (1994) is sinds 2017 voorzitter van de VVD in Katwijk. Ook werkt hij voor de VVD-fractie in de Tweede Kamer.
Zoals altijd brachten diverse media het nieuws op hun eigen manier. RTL kwam naar buiten met de titel ‘Bestuurders te vaak zonder gordel: zeker 18 doden bij ongelukken. De Telegraaf was wel heel krachtig (en daarmee ongenuanceerd) met ‘Doden door lak aan gordelplicht‘. De NOS deed dat wat beter met ‘Opvallend veel doden op de snelwegen droegen geen gordel‘. Het onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) focuste namelijk op de doden op Rijkswegen in 2017, een niet onbelangrijk detail, waarover zo meer.
Om het maar meteen gezegd te hebben: een van de conclusies die je kunt trekken uit het rapport van de SWOV ten opzichte van het rapport over 2016, is inderdaad een toename van het aantal dodelijke slachtoffers op Rijkswegen dat geen gordel draagt. In een jaar tijd steeg dit aantal van 17 naar 31 procent. Dat klinkt fors. Er zijn hierbij echter wel wat maren te plaatsen.
Nog geen 10 procent van totaal aantal verkeersdoden
Ten eerste heeft dit onderzoek slechts betrekking op nog geen 10 procent van het totaal aantal verkeersslachtoffers in 2017. In totaal kwamen er in 2017 namelijk 613 mensen om in het verkeer, waarvan 201 automobilisten. Van een groot deel kunnen we op basis van het rapport dus niet zeggen of en welke rol het gordelgebruik heeft gespeeld. Is het dan wel gerechtvaardigd om zo groot uit te pakken met dit onderzoek? Of maakt het onnodig veel bombarie op basis van één jaar toename van het aantal doden op louter Rijkswegen?
Uit een analyse van de SWOV blijkt dat een derde van de dodelijke verkeersslachtoffers op rijkswegen geen gordel droeg. Zeggen deze cijfers iets over het nationale gordelbewustzijn?https://t.co/nwd71wL4c6
— NRC (@nrc) August 7, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Daarnaast daalde over de gehele linie het aantal dodelijke slachtoffers op Rijkswegen van 66 naar 58. Maar de titel ‘Aantal verkeersdoden op Rijkswegen daalt met ruim 12 procent’ ben ik nergens tegengekomen. Is het dan niet goed om dit positieve nieuws naar buiten te brengen? Of ‘verkoopt’ dit minder goed?
Elk decennium forse daling slachtoffers onder automobilisten
Tot slot: begin jaren zeventig kwamen alleen al onder automobilisten meer dan duizend mensen per jaar om, en liep het totaal aantal verkeersslachtoffers op tot boven de drieduizend! Gigantische aantallen, zeker als je bedenkt dat er toen nog een stuk minder mensen aan het verkeer deelnamen dan nu het geval is. Al een tijd lang daalt het aantal automobilisten dat omkomt fors, naar zo’n 750 in de jaren tachtig, 600 in de jaren negentig, 350 in de jaren nul en ruim 200 in dit decennium. Deze cijfers maken de artikelen een stuk minder ‘smeuïg’, maar laten wel zien dat er in de afgelopen jaren al geweldige stappen zijn gezet om de veiligheid in het verkeer te verbeteren.
Lees ook dit commentaar van Bram Hahn: Alleen ander gedrag kan zorgen voor minder verkeersdoden
Natuurlijk is het belangrijk om stil te staan bij het feit dat er mensen omkomen in het verkeer. Elke dode is er één te veel, dus is het mijns inziens goed dat het kabinet de ambitie heeft uitgesproken om het aantal doden naar nul te brengen. Bovendien vallen er waarschijnlijk dodelijke slachtoffers te voorkomen wanneer iedereen die gordel draagt.
Maar met bovenstaande in het achterhoofd, vind ik de reactie van Veilig Verkeer Nederland buitengewoon overdreven en ongepast. Zo zei een woordvoerder in De Telegraaf het volgende: ‘Als je deze cijfers ziet, zinkt de moed je in de schoenen en kan actie haast niet uitblijven.’
Laten we alsjeblieft álle relevante feiten benoemen wanneer dit soort rapporten uitkomt, en niet hard gaan roeptoeteren op basis van een bepaald punt uit een kleinschalig rapport. Juist het zogeheten ‘cherry picking’ uit rapporten als deze voedt ten onrechte negativiteit in de samenleving, terwijl de behoefte aan gebalanceerd nieuws in deze tijden van fake news cruciaal is.