Inwoners van NAVO-lidstaten zijn nu eenmaal gelukkiger

De NAVO was (en is) een verre van homogene organisatie: zoveel leden, zoveel meningen. Toch wist de NAVO zich telkens aan te passen aan nieuwe omstandigheden en risico’s, schrijft Bram Boxhoorn.

De voormalige Amerikaanse Nationale Veiligheidsadviseur Zbigniew Brzezinski (1928-2017) geeft in zijn studie Strategic Vision. America and the Crisis of Global Power aan dat Europa van groot strategisch belang is voor de Verenigde Staten. Volgens hem moeten de Verenigde Staten te allen tijde zien te voorkomen dat Rusland op het Euro-Aziatische continent de touwtjes in handen krijgt. De pogingen tot overheersing uit het verleden – niet alleen door Rusland (de Sovjet-Unie) maar daarvoor ook door Duitsland – verstoren het machtsevenwicht op het Europese continent, met rampzalige gevolgen voor de Europeanen én de Amerikanen.

De NAVO heeft bijna voortdurend aan ‘soul searching’ gedaan

Gedurende de Koude Oorlog heeft de 70-jarige NAVO deze dominantie van het Europese continent door één mogendheid op effectieve wijze weten te voorkomen. Het bondgenootschap heeft hiervoor geen enkel schot hoeven te lossen, wat natuurlijk niet wil zeggen dat er geen grote crises zijn geweest.

Na de ‘fluwelen revolutie’ van 1989 en de ontbinding van de Sovjet-Unie bleef de NAVO voortbestaan: geen enkele bondgenoot stelde voor om er maar mee te stoppen, dat was vooral een academische discussie. Wel maakten de Amerikanen duidelijk dat zij geen behoefte hadden aan een ‘slapende’ NAVO. Hun motto voor de NAVO was al spoedig: Out of area or out of business. NAVO transformeerde daarom van een collectieve defensie-organisatie in een internationale, overal inzetbare crisismanager. De NAVO opereerde spoedig buiten het NAVO-grondgebied in onder meer voormalig-Joegoslavië, de Hoorn van Afrika en Afghanistan, waar zij nog steeds – weliswaar op bescheiden schaal – aanwezig is.