Rechten en plichten horen niet overal logisch bij elkaar, vindt Philip van Tijn. Dat is wel iets om over na te denken bij de goedkeuring van het Pact van Marrakesh.
Philip van Tijn
Philip van Tijn is bestuurder, toezichthouder en adviseur. Hij schrijft wekelijks op zondag een blog over de acutualiteit.
Komende dinsdag staat het Pact van Marrakesh, over ‘veilige, geordende en reguliere migratie’, op de agenda van de Tweede Kamer. De tegenstanders van goedkeuring vrezen levensgevaarlijke consequenties: vrijwel zeker nog veel sterkere migratiestromen en veel meer moeite om illegale immigratie tegen te gaan. Voor de voorstanders is er geen vuiltje aan de lucht: zij zijn blij met de ‘menswaardige behandeling’ van migranten dankzij dit Pact.
Als niet enkele media en politici op tijd wakker waren geworden en veel lawaai hadden gemaakt, zou Nederland het Pact zonder enig gedruis hebben goedgekeurd
Elsevier Weekblad hoeft zichzelf niets te verwijten: toen de meeste media nog vol waren van een MeToo-affaire uit 1853 of een corruptiezaak in het College van B&W van Achthuizeradeel, wees Elsevier Weekblad al veelvuldig op de grote gevaren van ondertekening. Pas sinds een week doen de media duiten in het zakje, terwijl het nu eens werkelijk gaat om een issue die bepalend is voor de toekomst van de samenleving.
Asymmetrie beheerst de wereld
Het Pact is een grabbelton; niet verwonderlijk, want het is een product van 190 landen en de Verenigde Naties blinken zelden uit in helderheid. Voorstanders noemen het daarom ‘evenwichtig’ en wijzen op alle mooie ingrediënten, waardoor de migrantenchaos van de afgelopen jaren zich niet meer zal voordoen.
Tegenstanders wijzen op de gevaren van juridische consequenties, waardoor illegale migranten veel steviger in hun schoenen staan. En zij wijzen op de ‘asymmetrie’, zoals Thierry Baudet vorige week overtuigend deed in het programma Buitenhof tegenover de idealistische humbug van Bram van Ojik van GroenLinks.
Wij gaan ons keurig houden aan de regels van het Pact
Daarmee bedoelt Baudet (Forum voor Democratie) dat ‘wij’ ons natuurlijk keurig gaan houden aan alles wat in het Pact staat (ook als het niet leuk voor ons is) en ‘zij’ er welk lichaamsdeel ook mee afvegen voor zover het niet in hun beeld past. Volgens Bram nemen landen natúúrlijk hun illegale migranten terug, volgens Thierry even stellig níet. Rechten en plichten horen niet overal logisch bij elkaar.
Daar heeft Baudet een belangrijk punt. Die asymmetrie beheerst het wereldgebeuren. Als iemand zegt dat Nederland maar een handjevol vluchtelingen opneemt en Libanon en Jordanië ervan uitpuilen, dan zegt hij er niet alleen niet bij dat die landen wat dichterbij de oorlogshaarden liggen maar ook niet dat ‘opvang’ daar betekent: verder leven in barakken en elke dag soepuitdeling en hier recht op zorg, huisvesting enzovoorts en uitzicht op permanente vestiging en verblijfsvergunning. Zoals het begrip ‘godsdienstvrijheid’ in Nederland toch echt een andere lading heeft dan in de meeste landen in het Midden-Oosten.
Hetzelfde geldt voor staatssteun, onafhankelijke rechtspraak, persvrijheid, rechtsstaat en democratie, om enkele kernbegrippen te noemen. De Democratische Republiek Congo is een tikje minder democratisch dan een Europees land en in de Duitse Democratische Republiek bespioneerde de ene helft van de bevolking de andere.
Kamerdebat: geen illusies!
Asymmetrie. In 2017 werden in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties voor Azië benoemd: Afghanistan, Nepal, Pakistan en Qatar – alle kampioenen van de mensenrechten zoals u weet. Europa mocht ook een (één, 1) lid benoemen en dat werd Spanje. Deze Mensenrechtenraad en zijn voorganger hebben in de loop der jaren tientallen malen Israël veroordeeld wegens schending van mensenrechten en geen enkele keer (nul, 0) landen als Venezuela, Syrië, Saudi-Arabië, Congo, Sudan). Wie het nieuws nauwgezet volgt, zal waarschijnlijk tot andere gedachten en conclusies komen.
Dicht tegen de asymmetrie aan zit ook de allengs sterker wordende zelfkastijding en zelfverloochening. De kwellende vraag: gedragen wij ons wel netjes genoeg tegenover andere landen, andere culturen, andere godsdiensten – wordt steeds vaker in het Westen gesteld en evenzo masochistisch beantwoord.
Ook in die zin is het Pact van Marrakesh een interessante testcase. Maar maakt u zich over de uitkomst van het Kamerdebat geen illusie. In het kabinet hebben de 52 zetels van VVD+CDA het afgelegd tegen de 24 van D66+CU. In een vrije stemming zou het Pact het nooit halen, maar tot de Nederlandse democratie behoren helaas de evenwichtige pakketten van dichtgetimmerde coalities. Zelfs zonder dat de partij van meneer Van Ojik in de regering zit.