Na 9/11 kreeg het Westen het regime van de Taliban en Al-Qa’ida in Afghanistan razendsnel op de knieën, via een ongelooflijke en legendarische operatie. Maar de strijd die al was gewonnen, kan alsnog verloren gaan, vreest Afshin Ellian.
Ook een gewonnen oorlog is een breekbaar vaasje. Het is mogelijk dat men een gewonnen oorlog alsnog verliest. Het lijkt een contradictie, maar het is zo waar als een cirkel. Daarvan getuigt de oorlog in Afghanistan. De oorlog in Afghanistan begon op 7 oktober 2001 onder de codenaam Enduring Freedom en op 12 november werd het regime van de Taliban/Al-Qa’ida ten val gebracht. In de eerste drie dagen werden de belangrijkste stellingen van de Taliban totaal weggevaagd. Op 9 november 2001 werd de stad Mazar-i Sharif veroverd.
Oorlog in Afghanistan was juridisch en militair gezien een ‘perfect war’
Afshin Ellian
Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.
De juridische status van deze oorlog was honderd procent dichtgetimmerd. Op grond van de resolutie van de VN-Veiligheidsraad mochten de Verenigde Staten of andere landen oorlogsgeweld aanwenden indien de Taliban niet bereid waren de leider van Al-Qa’ida en zijn kaders uit te leveren aan Amerika en alle trainingskampen te sluiten. Dit leek op een legale oorlog van de mensheid tegen Taliban/Al-Qa’ida, waarbij grootmachten als China en Rusland alle logistieke medewerking hadden toegezegd bij de verwijdering van Taliban. De buurlanden van Afghanistan hebben daarbij passief en zelfs actief Amerika gesteund. In juridische en militaire termen was deze oorlog een ‘perfect war’.
De CTC (Counterterrorism Center) en Special Operations van de CIA gaven leiding aan de bevrijding van Afghanistan. Een team van de Special Forces begon met de inname van Mazar-i Sharif, en het andere team moest de weg naar Kabul via de Salangtunnel veroveren. Ook moesten ze ervoor zorgen dat de Afghaanse bondgenoten elkaar niet zouden gaan doden. Dat was een ingewikkelde klus! Amerikanen slaagden erin om drie Afghaanse verzetsleiders die elkaar haatten, met elkaar te verenigen: Dustum, een Oezbeek, Mohammed Mohaqiq, een sjiiet, Hazara en Atta Mohammed, een Tadzjiek. Het onmogelijke heeft de CIA mogelijk gemaakt: ze vochten samen tegen het Talibanbewind.
CIA verenigde onwaarschijnlijke verzetsleiders om Taliban te verjagen
Er waren aan het begin van de operatie 50 CIA-agenten of Special Forces in Afghanistan, achter de vijandelijke linie. De Alfa- en Bravo-teams gingen naar het noorden en zuiden van Mazar, het Charlie-team zou samen met Ismail Khan de stad Herat veroveren, het Delta-team ging naar Bamian om met Karim Khalili in sjiitische gebieden Taliban verjagen. En Fahim, de generaal van de Noordelijke Alliantie, moest onder leiding van de Amerikaanse commando’s Kabul veroveren.
En de Pashtunse gebieden, de thuisbasis van de Taliban? Daar bedachten de Amerikanen Karzai, die de steden Jalalabad en Kandahar moest veroveren. Zo werd het beeld compleet: Oezbeken, Tadzjieken, Hazara’s en Pashtunen samen tegen Taliban.
Aan Amerikaanse zijde werd de oorlog geleid door de CIA, en de Army Special Forces vanuit de republiek Oezbekistan (vliegbasis Karshi-Khanabad) en Washington. Afghanistan werd bevrijd door 110 agenten en Special Forces van de CIA, en 300 soldaten en officieren van de US Army Special Forces. Dat is toch ongelofelijk: tienduizenden Taliban en Al-Qa’ida (een internationaal goed getrainde troepenmacht) werden verslagen door een groep van minder dan 500 Amerikanen zonder tanks en pantserwagens. Daartegenover beschikten Taliban/Al-Qa’ida over tanks en andere oorlogsvoertuigen.
Bevrijding doet denken aan de 300 Spartanen die de Perzen versloegen
De oude Grieken kennen hun eigen legende: 300 man die ooit de Perzen hadden verslagen. Amerika kent nu ook een eigen legendarisch verhaal: met minder dan 500 man veroverde Amerika een onherbergzaam land met tienduizenden bloeddorstige vijanden. De Afghaanse bondgenoten hadden nog slechts 5 procent van het land in handen, de rest stond onder de effectieve militaire macht van de Taliban.
Lees ook dit stuk van Afshin Ellian over de Afghaans-Deense voetbalster Nadia Nadim: Met voetbal toont Nadia verachtelijkheid Taliban
Na de bevrijding nam de NAVO Afghanistan onder haar protectie. Dat was ook iets nieuws. Voor de eerste keer opereerde de NAVO ver buiten haar verdragsgebied. Ook deze actie was volledig legaal. Maar ook landen als Zuid-Korea namen deel aan de acties in Afghanistan.
In totaal zijn tot op heden 3.284 westerse militairen omgekomen in Afghanistan: 2.372 militairen uit Amerika, Groot-Brittannië 441, Canada 158, Duitsland 53, Frankrijk 86, Hongarije 7, Finland 4, Denemarken 53, Italië 47, Litouwen 1, Nieuw-Zeeland 11, Noorwegen 10, Polen 36, Spanje 34, Romein 19, Zuid-Korea 1 et cetera. Vergis je niet: het zijn geen abstracte getallen, maar militairen uit diverse landen. Ons land betreurt 25 omgekomen militairen. In totaal zijn 29.000 Nederlandse militairen naar Afghanistan uitgezonden.
In de voorbije jaren werden ook de Afghanen hard getroffen door de Taliban. Volgens president Ashraf Ghani zijn er sinds 2015 28.529 Afghaanse militairen omgekomen in de strijd tegen de Taliban en hun internationale bondgenoten. Dat is tientallen keren meer dan het aantal omgekomen westerse militairen. Ook is er een aanzienlijk aantal Afghaanse politici en burgers door de Taliban vermoord.
Afghanistan voor media minder belangrijk dan conflict Israël-Palestijnen
Een paar jaar geleden is een dierbaar familielid van mijn vrouw in Afghanistan gevangengenomen en door de Taliban geëxecuteerd. Hij was een oorlogsheld, gedurende de oorlog tegen de Sovjet-Unie. Helaas hoort u al die verhalen niet in onze media. Ze kennen immers vooral één conflict: het Israëlisch-Palestijns conflict. Terwijl wij juist daar een rechtstreeks veiligheidsbelang hebben. Daarom ga ik zelf in de komende tijd aandacht besteden aan de situatie in Afghanistan.
Natuurlijk rest de vraag waarom we dreigen de gewonnen oorlog te verliezen. Ik zal in mijn volgende blog deze vraag uitvoerig beantwoorden. Een Amerikaanse militair, in een gesprek met mij, reageerde op de situatie in Afghanistan als volgt: ‘Het is FUBAR, Afshin!’
Lees ook deze column van Afshin Ellian over 9/11: Hoe de politieke islam de wereld veranderde
Deze week startten de onderhandelingen tussen de Amerikaanse vertegenwoordigers en de Taliban. Wat de beleidsmakers vergeten, is de reële mogelijkheid, dat de volgende 9/11 die wel in Afghanistan onder de Taliban/
Al-Qa’ida zal worden gepland, aanzienlijk omvangrijker zal zijn dan de vorige aanslag. Bovendien zalAfghanistan dan in handen komen van drie groepen: de Islamitische Staat (IS), Taliban en Al-Qa’ida.
Afghanistan mag niet opnieuw een thuisbasis van Al-Qa’ida worden.