Tot verbazing van vriend en vijand blijkt Halbe Zijlstra de nieuwe man die Nederland moet gaan vertegenwoordigen in den vreemde: minister van Buitenlandse zaken. Ja, echt. Halbe Zijlstra.
De man die geen indrukwekkende hoeveelheid talen spreekt en wiens ervaring in het buitenland hoofdzakelijk is terug te voeren op vakantiereisjes. Oké, hij overleefde ooit een bomaanslag in Bogota – maar is dat nou een criterium voor zo’n belangrijk ambt?
Zijlstra’s bemoeienis met buitenlandse zaken is beperkt gebleven tot een VVD-notitie van twee jaar geleden, waarin hij oproept tot minder geheven vingertjes en meer opportunisme tegenover dictators. Niet altijd dat gedram over mensenrechten, Koenders! Dat brengt de Nederlandse handel maar in gevaar. Kortom, Zijlstra gaf een getrouwe vertolking van de ideologische leegte van de hedendaagse VVD, maar het zou absurd zijn om hem ‘visie’ toe te dichten.
Wie staan er over twee weken op het bordes van paleis Noordeinde? Dit weten de leiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie grofweg >
Halbe Zijlstra beloond voor vijf jaar trouwe dienst
Het is duidelijk dat Zijlstra met deze ministerspost wordt beloond voor vijf jaar trouwe dienst als fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Daar liet hij zich van zijn meest doortastende kant zien, maar kwamen ook zijn zwaktes naar boven. Met verzinsels over gratis borstvergrotingen voor asielzoekers of zijn iets te maniakale gehechtheid aan Zwarte Piet leek hij niet bepaald de ideale minister, laat staan de ideale diplomaat. En die arme VVD maar excuses aanbieden.
Bovendien bleek onlangs nog dat Zijlstra een groot geheugenprobleem heeft. Het lukt hem slecht om de namen van naaste collega’s te onthouden. Voor het priemende oog van de televisiecamera’s wist hij zich opeens zijn voormalige fractiegenoot, Ybeltje Berckmoes, niet meer te herinneren. ‘Ybeltje wie?’ schamperde hij. Dat wordt nog wat, als Zijlstra zich als minister van Buitenlandse zaken in het diplomatieke verkeer moet begeven. Zoveel namen om te onthouden!
Kadaverdiscipline heerst op het Binnenhof
Een beetje dom en doorzichtig was zijn reactie wel, want inmiddels weet half Nederland niet alleen dat Zijlstra vierenhalf jaar met Berckmoes samenwerkte, maar ook dat hij haar in verhitte discussies en pijnlijke evaluatiegesprekken kleineerde en overrompelde. In haar boek Voorlichting loopt met u mee tot het ravijn schrijft Berckmoes onthullend en onthutsend over de machtspolitiek in de VVD-fractie, waar inmiddels totaal geen plek meer is voor Vrijheid of Democratie – en een Volkspartij is het al helemaal niet.
De partij is volledig in de ban geraakt van beeldvorming, als het plaatje maar klopt. U dacht toch niet dat Mark Rutte vrijwillig in een glitterpakje naar de Toppers ging? Het is niet uniek wat er bij de VVD gebeurt: veel middenpartijen zijn het slachtoffer geworden van hun eigen afdelingen Voorlichting die de politieke inhoud ondergeschikt hebben gemaakt.
De VVD spant de kroon
Maar de VVD spant wel de kroon. Idealen en principes – daarmee win je geen kiezers. Loopt een Kamerlid niet braaf in de pas, dan wordt hem of haar direct het woordvoerderschap (die postzegel inhoudelijke zeggenschap) ontnomen. Wie het openlijk oneens is met de fractielijn, of wiens gezicht de fractieleiding niet meer aanstaat, die mag direct doorstromen naar een burgemeesterspost.
En Gemert-Bakel, De Bilt en al die andere gemeenten moeten maar hopen dat ze met die gefrustreerde oud-politici ook nog enigszins capabele bestuurders hebben gekregen. Als volleerd fractiebully zou Zijlstra Berckmoes eens hebben toegebeten: ‘Hoe ben jij in godsnaam Kamerlid geworden?’ Laten we ons dat vanaf nu ook over zijn ministerschap gaan afvragen.
Meer over Rutte III: u blijft straks tot 55,5 procent belasting betalen >