U zult mij niet horen zeggen dat materiële thema’s als salarisverhoging voor onderwijzers belangrijker zijn dan immateriële onderwerpen als ‘voltooid leven’, schrijft Philip van Tijn. Maar drammerig trekken aan een dood paard of netter gezegd: iets per se willen regelen dat daarvoor (nog) niet rijp is, is een beetje gênant.
Over een paar dagen is het vier maanden geleden dat we naar de stembus gingen en een nieuwe volksvertegenwoordiging kozen. Sindsdien zijn de politieke kopstukken bezig geweest om op basis daarvan een nieuwe regeringscoalitie te smeden.
Het einde is nog niet in zicht, met nog een afgesproken vakantie voor de boeg. Als een nieuw kabinet op Prinsjesdag in de Ridderzaal zit, is dat al een hele prestatie.
Genoeg hebben van het leven
Een belangrijke factor bij deze slakkengang is het principiële meningsverschil over de ‘voltooid leven’-wet. Daar begint het misverstand, want er zijn er twéé van: de ene is ingediend in oktober door minister Edith Schippers (VVD, Volksgezondheid), de andere is een initiatiefwet van het Tweede Kamerlid Pia Dijkstra (D66). Tussen beide wetsontwerpen zijn fijnzinnige verschillen, maar die laat ik voor wat ze zijn. Grofweg komt het in beide gevallen neer op zelfgekozen beëindiging van het leven van een mens die niet ziek is maar domweg genoeg heeft van het leven.
De hulp die daarbij door anderen wordt gegeven is momenteel strafbaar en aan een dergelijke zelfdoding wordt door de samenleving niet meegewerkt omdat er geen sprake is van zichtbare ellende. Anders dan bij euthanasie die (wettelijk) mag plaatshebben als sprake is van ‘ondraaglijk en uitzichtloos lijden’.
Voor euthanasie hebben we een Euthanasiewet, waarmee we in de wereld voorop lopen. Behalve het zojuist genoemde fundamentele verschil, zijn er nog andere verschillen. Er is in het ene geval wel een objectieve norm, in het andere niet en in het ene geval komt er iemand aan te pas die in het bezit is van een artsendiploma, in het andere geval is een ‘stervensbegeleider’ voldoende, wat dat ook moge zijn.
Afshin Ellian: eerst een volwaardig debat over ‘voltooid leven’, D66! >
Nieuw kroonjuweel
De ‘voltooid leven’-wet is een nieuw ‘kroonjuweel’ van D66. Voor nogal wat mensen kan de wereld niet meer fatsoenlijk draaien zonder die wet. Voor anderen is het niet veel meer dan ten dele een doublure van de Euthanasiewet en ten dele een overbodige wet gezien de bestaande praktijk. En voor weer anderen is het strijdig met hun religieuze beleving. Zo lijkt het alsof de scheidslijnen duidelijk zijn, maar dat is allerminst het geval. Een adviescommissie, door de regering ingesteld met als voorzitter prof. Schnabel – een D66-er – sabelde de wet neer, de KNMG -de beroepsgroep van artsen- wil er niets van weten. Het is nog vreemder. In gezelschappen stel ik geregeld dit onderwerp aan de orde en peil de meningen.
Die neigen steeds naar fifty-fifty, maar interessanter is dat de scheidslijnen niet duidelijk zijn. Mensen die in vrijwel alles dezelfde opvatting hebben, verschillen hier van opvatting en mensen die over vrijwel niets hetzelfde denken, zijn het hierin eens. In zo’n situatie moet je geen wet willen, maar de maatschappelijke ontwikkeling eerst zijn werk laten doen. In een recent interview verwijst de oude staatsman Frits Korthals Altes (VVD) naar de wettelijke regeling van euthanasie en abortus, waarbij hij als minister betrokken was. Je moet bij dergelijke fundamentele levensvraagstukken niet te hard van stapel willen lopen, vindt hij. En: “De helft plus één is niet voldoende. Je moet draagvlak hebben.”
Trekken aan een dood paard
U zult mij niet horen zeggen dat materiële thema’s als salarisverhoging voor onderwijzers of versterking van onze krijgsmacht belangrijker zijn dan immateriële. Ze zijn beide even belangrijk en als ik moet kiezen vind ik immateriële zelfs belangrijker. Maar drammerig trekken aan een dood paard of netter gezegd: iets per se willen regelen dat daarvoor (nog) niet rijp is, is een beetje gênant.
En als je daarmee maanden vermorst terwijl de Noord-Koreaanse kernproeven dagelijks werk zijn, Donald Trump op vergelding hint, de G20-top nauwelijks iets heeft opgeleverd, een nieuwe crisis zich volgens deskundigen aankondigt en het IS-kalifaat zijn laatste uren beleeft, is dat haast (politiek) misdadig.
Als de Noord-Koreaanse langeafstandsraketten zijn geperfectioneerd en de jihadisten massaal terugkeren, hebben we allemaal een voltooid leven.