De bazaar van de politiek is fors in beweging gekomen, schrijft Afshin Ellian. Er wordt bij het CDA teruggegrepen op Pim Fortuyns retoriek over normen en waarden. Maar wat nog mist, zijn concrete en heldere voorstellen om de problemen aan te pakken.
Lodewijk Asscher gaat zich, naar alle waarschijnlijkheid, kandidaat stellen voor het lijsttrekkerschap van de PvdA. De strijd tussen Samsom en Asscher mag nu beginnen. Of deze strijd voor een nieuw elan zorgt, is nog de vraag. De strijd om het leiderschap kan ook desastreus uitpakken. Wellicht hield daarom Ahmed Aboutaleb, de burgemeester van Rotterdam, zich tot dusver buiten de strijd om het leiderschap van de partij.
Het is alleen niet duidelijk of leiderschapsstrijd ook van politiek-inhoudelijke meerwaarde zal zijn voor de sociaaldemocraten. De PvdA zal hoe dan ook programmatisch niet veel verschillen – mocht Asscher de kar gaan trekken. Het gaat hier dus om de poppetjes, en niet om de inhoud. Bij het CDA is het juist anders.
Bij het CDA kijken ze echt anders aan tegen Nederland dan de jubelende VVD, zag Carla Joosten in Den Haag >
CDA grijpt terug op Fortuyn
Die partij bracht deze week het verkiezingsprogramma naar buiten. De christendemocraten grijpen terug op de Fortuynperiode. De retoriek van normen en waarden stamt uit 2002, overgenomen van Pim Fortuyn. Maar wat heeft het CDA precies gedaan met ‘normen en waarden’?
Uiteindelijk verzandde het normen en waarden-debat in een discussie over fatsoen. Een discussie over normen en waarden is niet alleen een CDA-onderwerp. Bij Pim Fortuyn ging het om het onderscheid tussen wij en zij, tussen wij met bepaalde normen en waarden en zij die daartegen zijn. Bovendien markeerde het concept normen en waarden de grenzen van de integratie. Het blijft bij het CDA vaag wat ze precies met normen en waarden bedoelen en willen bereiken.
Twijfelachtig of liberalen geloofwaardig kunnen zijn
Ook de VVD zal deze verkiezingen ingaan met een nadruk op waarden. Zij kiezen uitdrukkelijk voor de Fortuynistische lijn: de westerse waarden als het vertrekpunt voor de integratie van de nieuwkomers. Wie de basiswaarden van Nederland niet wil accepteren, moet zijn heil ergens anders zoeken. Pleurt op.
Het is een heldere lijn. Maar het wordt een grote uitdaging voor de VVD om deze discussie op een geloofwaardige wijze te kunnen voeren. Want er zijn genoeg mensen die zich afvragen of de liberalen bereid zijn om tot het uiterste te gaan om de Nederlandse basiswaarden te beschermen.
Misvattingen van het CDA
Het CDA keert zich weer tegen de toenemende polarisatie: ‘Tussen jong en oud, laag en hoogopgeleid en tussen autochtone en allochtone Nederlanders.’ Opvallend genoeg was dat de lijn van de voormalige PvdA-leider, Job Cohen.
Ook bij het CDA leeft de hardnekkige misvatting dat de polarisatie verdwijnt wanneer men zichzelf buiten de polarisatie plaatst en als het ware boven de partijen gaat hangen. Er bestaat geen metastandpunt over de belangenconflicten. Het is ook een te arrogante houding om te veronderstellen dat de polarisatie te wijten zou zijn aan een gebrek aan wijsheid of neutraliteit.
Een van de middelen waarmee het CDA de polarisatie en de maatschappelijke verbrokkeling wil bestrijden, is het herinvoeren van de dienstplicht: ‘In dienst moeten jongeren leren dat samenleven een gezamenlijke opdracht is. Zo wordt de verbinding, het normbesef en burgerschap versterkt.’ Volgens dit initiatief kan de dienstplicht bij Defensie, bij een zorginstelling, bij de politie of elders worden vervuld. Ik blijf mij afvragen wat het CDA precies met de herinvoering van de dienstplicht wil bereiken.
Militaire dienstplicht overbodig
Daarover zegt Buma: ‘We beginnen met jongeren die een extra zetje nodig hebben om hen bij de samenleving te houden. Voor hen heeft de dienstplicht een (her)opvoedende rol, die voor sommigen helaas hard nodig is. Op termijn gaat de dienstplicht gelden voor alle jongeren, zowel jongens als meisjes.’ Ik deel dit ideaal van het CDA. Maar de invoering van de dienstplicht kost flink wat geld, en het is nog maar zeer de vraag of we daarmee het beoogde kunnen verwezenlijken. De dienstplicht is naar mijn mening overbodig.
Ook deel ik de bezorgdheid van het CDA dat er gezinspolitiek nodig is. Het CDA wil een minister voor familie en gezin. Dit lijkt weer op een maatregel die niet tot het realiseren van een gezinspolitiek zou leiden. De ChristenUnie had in het kabinet Balkenende-IV een ministerie voor jeugdzaken opgericht. Oneerbiedig gezegd werd het een ministerie voor spek en bonen. Familiepolitiek is fiscaalpolitiek. Daarover hoor ik het CDA niet.
Een aantal concrete fiscale voorstellen, dat is wat burgers willen zien in de verkiezingsprogramma’s. Maar ze krijgen vooral symboolmaatregelen omtrent de familiepolitiek en andere politieke vraagstukken voor hun kiezen.
Daarom: geen vage verkiezingsprogramma’s, maar graag heldere perspectieven.