Met vrienden als Bas Heijne heeft Samsom geen vijanden nodig

01 juni 2016Leestijd: 4 minuten
ANP

De PvdA heeft vreemde vrienden. Zodra de partij aan de macht komt, nemen die vrienden haar onder vuur. Met zulke vrienden hebben de sociaal-democraten geen vijanden meer nodig.

De aanvallen op de PvdA hebben betrekking op de traditionele vraagstukken: de verzorgingsstaat, asielzaken en de multiculturele samenleving. Het is een dubbelzinnig proces. De leider van de PvdA wordt voor alles en nog wat verantwoordelijk gehouden – alsof de PvdA de verlosser van de mensheid is. Alle PvdA-gezinde columnisten en intellectuelen vallen Samsom genadeloos aan. Hij zou een visieloze politicus zijn.

'Diederik Samsom wil weten wie er heeft gelekt over zijn vermeende verhouding'Diederik Samsom moet gillend gek van worden van hoe zijn partij blijft afzakken in de peilingen. Maar er is nog hoop voor hem. Lees verder >

De PvdA regeert met de liberalen. Dat is een moeilijk politiek huwelijk, dat desondanks tot nu toe bijna probleemloos verloopt. Een echte kabinetscrisis hebben we nog niet meegemaakt. En hoewel het kabinet geen meerderheid in de Eerste Kamer heeft, is het de coalitie gelukt om te regeren. Ze gaan zelfs de rit uitzitten. Hoe is dat mogelijk? Samsom en Rutte construeren een nieuwe politieke traditie voor onderhandelingen met de oppositiepartijen. Velen dachten dat dit kabinet een vechtkabinet zou worden. Dat is niet gebeurd.

Stabiel

De missie van dit kabinet was verre van makkelijk. Het overheidstekort bereikte een kritiek punt. De huizenmarkt verkeerde in crisis. De economische situatie was onhoudbaar; miljoenen Nederlanders verkeerden in onzekerheid en verlangden naar een stabiel kabinet. En dat hebben ze gekregen.

Dankzij de leiderschapskwaliteiten van Diederik Samsom heeft de PvdA de missie volbracht. Ik analyseer hier de politieke werkelijkheid. Het gaat in dit geval dus niet om mijn wensen of mijn politieke voorkeur. Het gaat op dit moment beter met de Nederlandse economie, de enorme bezuinigingsoperatie heeft haar vruchten afgeworpen.

Vreemde vrienden

In dit geheel wist Samsom met succes de eigen achterban te bedienen.  De financiële maatregelen van dit kabinet hebben vooral de hardwerkende middenklasse getroffen. Wie goed kijkt naar het effect van deze ingrepen, ziet overal de nadelige aspecten voor de middenklasse. Dat is niet zonder risico: wanneer de middenklasse krimpt, ontstaat een grote groep – de onderklasse – die afhankelijk is van de sociale verzorgingsstaat. Ondanks alle successen van de PvdA onder leiding van Samsom verlangen de vrienden van de PvdA in de media naar een nieuwe leider, een echte sociaal-democraat. Vreemde vrienden heeft die partij toch.

2015-04-11 14:40:02 NIEUWEGEIN - PvdA-leider Diederik Samsom tijdens de politieke ledenraad van de PvdA. De leden bespreken de recente verkiezingscampagne en de resultaten van de provinciale verkiezingen in maart. ANP BART MAATHoe de PvdA telkens weer het eigen succes verpest
Lees verder >

Bas Heijne is een D66-PvdA-gezinde journalist. Een echte vriend, maar wel een echte postmoderne vriend die een ongedefinieerd concept van moraal hanteert. Alles moet voldoen aan zijn morele maatstaven, al weten we niet precies wat deze morele maatstaven zijn.

Rand van de afgrond

De politiek kent een eigen domein dat niet altijd en overal aan de morele idealen of normen hoeft te voldoen. Een moreel regime betekent het einde van de politiek en het begin van totalitair regime. De PvdA is een zieltogende partij, vindt Heijne. Daarom moet de PvdA Samsom afzetten. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb moet de leiding overnemen: ‘Hij behoort niet tot de groep van Samsom, Asscher, minister Dijsselbloem en partijvoorzitter Spekman die sinds 2012 de dienst uitmaken. Deze ring of steel heeft de partij de afgelopen jaren met stugge volharding naar rand van de afgrond gebracht – vrees niet, ik ga de oorzaken niet opnieuw opsommen.’ Om deze vriendelijke aanval kracht bij te zetten, doet Heijne een beroep op peilingen: ‘De PvdA staat al tijden op zo’n 10 zetels.’

Heijne is tegen populisme en wil niet dat politici de kiezers naar de mond praten. Maar hij hecht plotseling enorm aan de peilingen. En omdat de PvdA in de peilingen constant laag scoort, moet de leiding weg.

Geert Wilders

Mag ik andersom redeneren? Geert Wilders staat in alle peilingen constant op eenzame hoogte. Volgens de logica van Heijne zou dit betekenen dat Wilders een kabinet moet vormen. Zo zie je maar: ook een antipopulist kan buitengewoon populistisch zijn. Als de uitkomst van de peilingen (of de vox populi) Bas Heijne zint, dan moet dat worden gerealiseerd. Populisme schijnt niet per definitie slecht te zijn als dat een bepaalde wereldbeschouwing vooruit helpt.

In Heijnes populistische wereld is geen plaats meer voor Samsom: de ‘chronisch impopulaire Samsom gewoon eerst moet opkrassen voor jij [Aboutaleb] het toneel betreedt, zodat hij vanaf nu als een nog grotere hindernis voor de wederopstanding van de PvdA wordt gezien’. Als het woord ‘opkrassen’ door Wilders was gebruikt, dan had de hoofdredactie onmiddellijk een commentaar geschreven.

‘Wisselwerking’

Wat wordt er van de PvdA verwacht? Let hier op de bewoordingen van de grote strateeg Heijne: ‘Die vitale wisselwerking tussen individu en samenleving is in de huidige sociaaldemocratie verwaterd of verwaarloosd. Uit achteloosheid, uit opportunisme, uit onbenulligheid. Vier jaar Samsom hebben het alleen maar erger gemaakt.’

Wat is precies die vitale wisselwerking tussen individu en samenleving? Heijne weet het niet, maar dat doet in de postmoderne moraal niet ter zake. Ik weet echter alleen dat onze economie onder leiding van Samsom en Rutte haar vitaliteit heeft teruggekregen. Toch komt Heijne tot de conclusie: ‘Alleen daarom al is het belangrijk dat Aboutaleb de strijd aangaat.’

Deze tragikomedie hebben we eerder meegemaakt. Heijne en de zijnen hieven de Amsterdamse burgemeester Job Cohen op het schild als de verlosser van Nederland.. En nu doen ze hetzelfde met Aboutaleb. Ik hoop van harte voor Ahmed dat hij denkt en handelt met realisme en zelfkennis.