Europa, verdedig de vrijheid en richt een eigen CIA op

27 mei 2016Leestijd: 4 minuten
Politie bij het Stade de France. De beveiliging tijdens het EK wordt een monsterklus (AFP)

Frankrijk staat aan de vooravond van de grootste veiligheidsoperatie ooit. Het is in feite een militaire operatie op Frans grondgebied. Op 10 juni begint in Frankrijk het Europees Kampioenschap voetbal, en in juli is er zoals altijd Tour de France.

De Franse regering zal ruim negentigduizend mannen en vrouwen – militairen, politiemensen en particuliere beveiligers – inzetten om de veiligheid tijdens het EK te waarborgen. Bij de Tour de France worden ruim twintigduizend agenten ingezet. Het lijkt het op een (soft) militair regime. Maar deze onorthodoxe maatregelen zijn nodig om de terroristische dreiging het hoofd te bieden.

De Franse maatregelen zijn alleen al op basis van de informatie uit België gerechtvaardigd. De recente arrestaties in België leverden concrete inlichtingen omtrent een aantal grote aanslagen in Frankrijk.

9/11

Na de ontmanteling van het Sovjetimperium werd in alle westerse landen bezuinigd op inlichtingendiensten. Zelfs de Amerikanen gingen ervan uit dat de cruciale rol van de CIA met het einde van de Koude Oorlog was uitgespeeld. De omvang van de CIA werd gereduceerd.

'Het salafisme rukt snel op in Duitsland'
Afshin Ellian: salafisme-rapport AIVD is zorgelijk en lachwekkend tegelijk  Lees verder >

Het uitgangspunt luidde dat het Westen geen serieuze vijanden meer heeft – wat sinds 9/11 niet meer het geval is. Eigenlijk begreep het Westen pas op dinsdag 9 september 2001 de omvang en de aard van de dreiging. En toch duurde het lang tot een werkbaar concept werd gevonden voor inlichtingendiensten in dit nieuwe tijdperk.

De rol van inlichtingendiensten is niet zomaar terug te brengen tot het verzamelen van inlichtingen. In de Sovjettijd was die taak essentieel voor een reële inschatting van de politieke en militaire structuren achter het IJzeren Gordijn. Daarna kon het juiste beleid worden gemaakt voor bewapening, diplomatie en propaganda. Het verstoren van de vijand, al dan niet gewelddadig, was veelal soft van aard. De nieuwe vijanden zijn niet te vergelijken met de Sovjet-Unie: ze kennen geen spelregels. Daarnaast verlangen de nieuwe vijanden naar de dood.

Bronnen

In de tijd waarin wij leven, is het verzamelen van inlichtingen alleen niet genoeg voor het bestrijden van vijand. Er moet ook iets met die inlichtingen gebeuren. In sommige zaken zou het Openbaar Ministerie ze kunnen behandelen. Dan gaat het om vervolging van bepaalde personen. Vaak gaat het om nader onderzoek naar de gevaarlijkste bronnen. In andere gevallen moet het handelen van gevaarlijke individuen worden verstoord. Waarom heeft dit systeem in het afgelopen decennium niet gewerkt?

2016-03-29 17:15:18 A French national police officer patrols ahead of the international friendly football match between France and Russia outside the Stade de France in Saint-Denis, north of Paris, on March 29, 2016.  AFP PHOTO / FRANCK FIFEZo wil Frankrijk terreuraanslagen bij EK voorkomen  Lees verder >

Het systeem kan niet meer effectief functioneren, omdat de laatste tien jaar de ideologische bron van het jihadisme zich razendsnel kon uitbreiden. Dit is het geval in alle West-Europese landen. Er was en is geen capaciteit om de ideologische bron in de fysieke wereld en in cyberspace continu in de gaten te houden.

Salafisme

Ook waren en zijn bestuurders en politici niet bereid om effectieve maatregelen te nemen en zo de groei van het salafisme te temperen. Minister Lodewijk Asscher (PvdA, Sociale Zaken) kondigde deze week aan dat de staat de buitenlandse financiering van moskeeën niet wil tegenhouden. De consequentie is duidelijk: miljonairs uit Saudi-Arabië en andere Golfstaten kunnen doorgaan met het financieren en verspreiden van het salafisme in Nederland.

Er is nog een reden waarom het systeem niet werkt: de gebrekkige samenwerking tussen westerse inlichtingendiensten. In de strijd tegen de Sovjet-Unie was er een natuurlijke vorm van samenwerking onder leiding van de Amerikanen. Die is er niet meer. Wat de inlichtingendiensten nu moeten doen, is aanzienlijk complexer dan wat in de tijd van de Sovjet-Unie moest gebeuren. Er bestaat geen mechanisme voor samenwerking meer. Het bestuurlijke overleg dat de EU tot stand wil brengen, zal niet tot grote veranderingen leiden. Wat is de oplossing?

Spionage

Idealiter wordt in deze multipolaire wereld een Europese inlichtingendienst ingericht – naast de nationale inlichtingendiensten. Dit gaat niet gebeuren. Wat wel kan, is de oprichting van een gezamenlijke inlichtingendienst voor enkele West-Europese landen, zoals Nederland, België, Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Italië en Spanje.

De Europese inlichtingendienst zal de nationale diensten niet vervangen. Het is een grensoverschrijdende organisatie. Met deze constructie zouden spionage, contraspionage en contraterrorisme buitengewoon effectief gestalte krijgen. Deze organisatie zou de bevoegdheid krijgen om ook buiten Europa te kunnen opereren, waarbij de inzet van speciale militaire eenheden noodzakelijk is.

Kremlin

De vijand moet overal ter wereld, en dan vooral op zijn eigen grondgebied worden bestreden. Dit zal ook effect hebben op het gedrag van Rusland. De machthebbers in het Kremlin vrezen de nationale inlichtingendiensten op dit moment niet, maar wanneer een brede Europese organisatie wordt opgericht, zullen ook de Russen op hun tellen passen.

Europa heeft een eigen CIA nodig om de vijanden van Europa – en dus de vijanden van de vrijheid en de democratie – te bestrijden. De kernlanden van de Europese Unie moeten gezamenlijk een Europese CIA oprichten.