Amsterdamse gemeenteraadsleden brachten in het spoeddebat nog net geen ode aan Eberhard van der Laan.
Goed, het was dan wel onder de directe verantwoordelijkheid van de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) dat er mogelijk fraude en belangenverstrengeling ontstonden op de afdeling Radicalisering en Polarisatie. En het was ook op voorspraak van Van der Laan dat de toch niet zo gederadicaliseerde jongerenwerker Bilal L. aan de slag kon.
Maar tijdens het spoeddebat leken raadsleden allerminst van plan Van der Laan hierover het vuur aan de schenen te leggen. Reinier van Dantzig (D66), Diederik Boomsma (CDA) en Marianne Poot (VVD) deden nog wel een poging om kritische vragen te stellen, maar de positie en het functioneren van Van der Laan stonden niet ter discussie.
Van der Laan legt maar weinig verantwoording af
En dat terwijl Van der Laan sinds de eerste geuite twijfels van raadsleden in 2015 over de Amsterdamse radicaliseringsaanpak maar weinig verantwoording aflegt – bijvoorbeeld over de vraag waarom de gemeente Amsterdam een heel eigen koers vaart en radicalisering ziet als ‘een hang naar avontuur’, dat weinig met een religieus geïnspireerde ideologie te maken heeft.
Een geopperde expertmeeting om die ideeën eens kritisch tegen het licht te houden, sneuvelde na een stevig gesprek achter de schermen.
Vertragen werkt niet meer
Het is inmiddels een patroon geworden, zo blijkt uit gesprekken in de gangen van het stadhuis. De burgemeester die maandenlang doet over het beantwoorden van vragen en steeds maar weer raadsleden aan het lijntje houdt met de belofte van nieuwe plannen, of vraagt hun te wachten op een begeleidende brief, of er achter gesloten deuren op aandringt om hem te vertrouwen.
Die tactiek werkte lang, vooral omdat raadsleden geen reden hadden om aan te nemen dat het niet goed ging. Maar sinds afgelopen zomer bekend werd dat radicaliseringsambtenaar Saadia A. T. verdachte is van belangenverstrengeling en fraude, is de afdeling Radicalisering en Polarisatie wekelijks in het nieuws omdat er weer een misstand uitlekt. Ook Van der Laan concludeerde in een brief aan de raad dat er ‘meer aan de hand is dan alleen maar een integriteitsschending’.
Hoewel de zichtbaar verzwakte Van der Laan blijft benadrukken dat hij ondanks zijn ziekte net zo behandeld wil worden als altijd, durft niemand hem hard aan te pakken. Niemand wil een fragiele en zieke burgemeester het vuur aan de schenen leggen. Ook op het stadhuis is er binnenskamers geopperd of Van der Laan er niet beter aan doet met ziekteverlof te gaan, en de scherven te laten opruimen door iemand anders. Maar hij is koppig, hij wil het niet.
Burgemeester gaf nauwelijks antwoord
Zelf gaf Van der Laan in het spoeddebat nauwelijks antwoord op gestelde vragen, de meeste antwoorden kunnen de raadsleden in een ‘veegbrief’ verwachten – waar dan weer later over kan worden gedebatteerd. ‘Zal wel november worden,’ was de conclusie van raadsleden. Door die schriftelijke correspondentie kan er geen verhit debat ontstaan.
Per ongeluk liet Van der Laan zich tijdens het spoeddebat bij een openstaande microfoon ontvallen dat ‘de landelijke pers uitrukt om het ons moeilijk te maken’. Tja, als de raad zijn controlerende taak laat versloffen, is het niet zo gek dat de pers het overneemt.