Angela Merkel heeft de verkiezingen verloren. Wel herwon zij haar eigen ambt. De Duitse christen-democraten willen heel lang aan de macht blijven. Helmut Kohl, de laatste christen-democratische bondskanselier, regeerde zestien jaar: tussen 1982 en 1998. Eigenlijk wilde hij nog langer regeren. Kohl zag zichzelf als vader des vaderlands van een nieuw Duitsland, het herenigde Duitsland. Hier begint zich een Duits politiek probleem te ontvouwen, schrijft Afshin Ellian.
De neiging van Duitse conservatieve politici om zichzelf als een onmisbaar onderdeel van de macht te ervaren, is ongelimiteerd. Daarbij hoort een zekere mate van mythologiseren. De christen-democraten presenteren zich als politici aan wie het volk slechts dankbaarheid en eerbied kan betuigen. De eerbied kreeg Kohl na zijn dood wel van de Duitse regering en vooral de Europese Unie. Maar het Duitse volk? Velen wisten niet wie hij was. Verslaving aan de macht was in de twintigste eeuw een wijdverbreid christen-democratisch probleem.
Democratie maakte een eind aan de verslaving
In Italië of Nederland dachten de christen-democraten niet anders over de macht. Eigenlijk vond deze generatie van christen-democraten dat een regering zonder hen en vooral zonder hun leiding niet goed zou zijn voor moraal en de toekomst van het land. Aan deze verslaving maakte de democratie een einde. Maar in Duitsland nog niet. Hoewel Helmut Kohl in 1998 werd verslagen door de Duitse sociaal-democraten onder leiding van Gerhard Schröder. En daarna ging er van alles en nog wat mis met Kohls persoonlijke en zijn politieke carrière.
Ter herinnering: Helmut Kohl – een groot EuropeaanDeze uitgave telt 104 pagina’s en kost € 8,95. Hier te bestellen of via telefoonnummer 085-8888151
Nu wil Angela Merkel in voetsporen van Kohl nog vier jaar regeren, dat zal bij elkaar zestien jaar worden. Ook zij is druk bezig met zelf-mythologiseren. Merkel manifesteerde zich als de hoeder van de Europese Unie. Zonder haar zou de Europese Unie aan de eurocrisis ten onder zijn gegaan. Uit dit succes leidde zij af dat zij moeder des vaderlands is. Duitsers zouden gek zijn als ze niet voor zo’n krachtige en wijze vrouw zouden kiezen. Maar twaalf jaar is een lange periode voor een regerend politicus.
Merkel lijkt niet naar anderen te willen luisteren
De democratie en vooral de democratische verhoudingen zijn niet gebaat bij een politieke leider die al te lang aan de macht wil blijven. Dat is een ongezonde toestand. Merkel lijkt niet naar anderen te willen luisteren. De gevolgen hebben we gezien tijdens de immigratiecrisis. Merkel zette de Duitse grenzen open zonder een behoorlijk overleg met het parlement en zelfs zonder een behoorlijke juridische afweging. Dat opendeurbeleid heeft het verdrag van Schengen in ernstige problemen gebracht. Andere landen werden aangemoedigd om hun grenzen te sluiten. De aanzuigende werking van dat beleid heeft er onder meer toe geleid dat duizenden zich naar Nederland hebben kunnen verplaatsen.
Merkel is de vroedvrouw van een nieuwe politieke beweging, namelijk Alternative für Deutschland (AfD). De anti-EU-partij dreigt te veranderen in een bedenkelijke beweging met hier en daar sympathieën voor de naziperiode. Dit is de grootste erfenis van Angela Merkel: de AfD. Of de AfD in de toekomst op rechte pad blijft, is de vraag. Het immigratiebeleid van Merkel maakte de AFD groot. Die partij vormt de spreekbuis van het maatschappelijke onbehagen omtrent het grenzeloze immigratiebeleid. De rechtervleugel van de christen-democratie is door Merkel monddood gemaakt. Ze stelden niets substantieels voor, vond ze. Een paar individuen die uit de marges van de politieke macht voor kritisch commentaar zorgden. Zie hier het resultaat!
Schulz verloor ondanks steun van de media
De sociaal-democratische leider Martin Schulz heeft verloren, ondanks de ruimhartige steun van de media. Volgens weekblad Der Spiegel zou hij het ver schoppen in de verkiezingen. Dat is niet gebeurd. Er zijn twee duidelijke winnaars van de Duitse verkiezingen: de liberale FDP en de AfD. Hiermee gebeurde iets historisch: een anti-immigratiepartij haalde uit het niets ruim 13 procent van de stemmen. De coalitievorming wordt nu heel moeilijk. Ik zou tegen de Duitsers willen zeggen: welkom bij de normale Europese politieke verhoudingen.
Meer van Afshin Ellian
AfD moet een wake-up-call zijn voor Duitse politiek
Merkel heeft gefaald. Dat is het oordeel van kiezers. De meeste Duitsers die op de AfD hebben gestemd, hebben naar mijn mening niet op het nazisme gestemd. Zij willen, zoals alle andere bezorgde burgers in Europa, een regering die de drie i’s aanpakt: islamisme, immigratie en integratie. Daaronder zit ongetwijfeld ook een anti-EU-sentiment. Ze willen vanuit Berlijn en niet vanuit Brussel worden geregeerd.
De AfD in de Bundestag is de erfenis van Angela Merkel.
Het eerste grote verlies van het Duitse establishment: Merkel verloor. AFD won met een ironische opmerking: Wir haben es geschafft!