Subsidies zijn niet meer van deze tijd, leve de nieuwe economie!

23 mei 2016Leestijd: 4 minuten
DWDD's Matthijs van Nieuwkerk (links) en Negin Mirsalehi , superster in de cyberwereld (foto's: ANP)

De westerse wereld is aan het veranderen. De grootste revolutie sinds de industrialisatie is zich aan het voltrekken. De nieuwe economie werd al in de jaren negentig aangekondigd, maar toen bleek het slechts te gaan om de bubbels ervan. Maar nu tekenen zich de contouren af van de nieuwe economie.

In de reële economie draait het om productie. De producten worden vervolgens in de markt verhandeld. En dan is er nog de financiële markt, waarin niet alleen de tastbare waarden, maar ook fictieve waarden worden verhandeld. Dit alles was genesteld in een en dezelfde wereld. Maar dat is fundamenteel veranderd.

Vervlechting

Er zijn nu twee werelden: de fysieke (oude) wereld, en de cyberwereld. In de cyberwereld bestaan formules die in hun samenhang een geheel vormen. De cyberwereld staat niet meer naast de oude wereld: er is nu sprake van vervlechting.

Een alledaags voorbeeld: in de cyberwereld worden producten verhandeld en daarna afgeleverd in de fysieke wereld. In de cyberwereld van Amazon.com wordt een boek gekocht dat later via een postbedrijf wordt bezorgd. Maar dat product kan ook in de cyberwereld worden geconsumeerd – in dit geval gelezen als e-book.

In de cyberwereld krijgt een drone de opdracht om in de Pakistaanse provincie Balochistan een personenauto in de gaten te houden. Daarna krijgt de drone via de formules van cyberwereld het commando de auto te bombarderen. Zo werd het besluit uitgevoerd van de Amerikaanse president Barack Obama om de leider van de Taliban te elimineren. Dit kan ook worden geautomatiseerd.

Eenheid

De cyberwereld begint een eenheid te vormen met de fysieke wereld. Hierin ontstaat een nieuwe economie, met haar eigen specifieke businessmodellen. Elsevier besteedde aandacht aan een belangrijk aspect van de nieuwe economie: hoe moeten producten in de fysieke wereld worden gemaakt en verkocht? Voor het omslagverhaal schreef Lennaert Lubberding een mooi verslag over de millennial-generatie.

16els020z001Millennials: waar gaat het naartoe met deze pluk-de-dag-generatie?
Lees verder >

Dat zijn jongeren die in de cyberwereld leven en daar geld verdienen. Negin Mirsalehi is 28 jaar oud en dus een millennial. Millennials groeiden op in de jaren negentig, de jaren van ‘het einde van de geschiedenis’: vrijheid, blijheid en welvaart. Deze groep nadert volgens Lubberding haar adolescentie, ‘het einde van hun naïviteit’. Negin is een superster omdat zij in via sociale media miljoenen volgers heeft. Zij weet precies hoe zij in cyberspace moet communiceren.

Mechanisme

Negin is belangrijk in de nieuwe economie. Bepaalde producten moeten via haar verhalen worden aangeprezen, gekritiseerd, verbeterd en uiteindelijk, via het mechanisme van de cyberspace, worden verkocht. Negin is niet uitgevonden door de grote merken. Zij heeft zichzelf uitgevonden en gevormd in de cyberspace.

Filosofie en psychologie omtrent identiteit in cyberspace staan in de kinderschoenen. Negin is niet gemaakt door bedrijven of door een specifieke gemeenschap. Zij is een medium voor consumenten die hun consumptiedrift willen openbaren. De oude bedrijven zoals V&D waren gewend om voor de consument te bepalen wat ze leuk, goed of mooi moeten vinden. Deze consumenten zijn of dood, of de dood nabij. Er is geen ruimte meer voor dit soort bedrijven.

Oneerlijkheid

Dezelfde logica geldt ook voor de media. De publieke omroep overleeft zolang de Nederlandse staat bereid is om haar te subsidiëren. Dat is marktverstorend en oneerlijk. De Negins van deze wereld moeten concurreren met zwaar gesubsidieerde programma’s zoals De Wereld Draait Door. Dit zal vroeg of laat tot een serieuze maatschappelijke confrontatie leiden – de strijd tegen de georganiseerde oneerlijkheid.

Wat is hun marktwaarde? Het tv-programma De Wereld Draait Door bijvoorbeeld heeft de facto geen reële zelfstandige marktwaarde. Het is immers Vrij Nederland en NRC Handelsblad gecombineerd, maar het wordt wel gesubsidieerd door de overheid.

Dodelijk

Echte economische creativiteit bloeit en groeit buiten de wereld van subsidies. Dat heeft te maken met vrijheid. De mensen van de VARA moeten voldoen aan de ideologische principes van de NPO. Dat is dodelijk voor de creativiteit. Was Negin een zwaar gesubsidieerde millennial geweest, dan had zij zichzelf nooit kunnen uitvinden in de communicatie met anderen. De Negins representeren authenticiteit en de gesubsidieerde economie representeert de V&D-mentaliteit. Die laatste is ten grave gedragen.

Het vervlechtingsproces tussen cyberspace en de fysieke wereld brengt een wezenlijke verbinding tot stand tussen mens en machine. Apple Watch, iPhone en andere cyberinstrumenten worden een steeds belangrijker onderdeel van ons in relatie tot onze gezondheid, onze kennis, en onze participaties aan allerlei activiteiten. Het wachten is nog op 3D-boeken en tijdschriften die via een toestel kunnen worden geprojecteerd.

Nieuwe mens

Wie zijn boeken wil verkopen, heeft in de toekomst de millennials nodig. De wereld wordt langzamerhand verdeeld in volkeren met een bepekte toegang tot de cyberspace en volkeren met een ongehinderd toegang tot de cyberspace die in toenemende mate een eenheid vormt met de fysieke wereld. Dit noem ik cyberwereld.

De geboorte van de nieuwe mens, een vereniging van machine en de oude mens zal zich er ongemerkt voltrekken. En we zitten al midden in dat proces.