De initiatiefnemers van ‘beloon-de-allochtoon’-prijzen als de ECHO Award en hun aanhang willen de oude en stigmatiserende referentiekaders niet loslaten, terwijl de trend juist meer mix, inclusie en verbinding is. Met zulke speciale events en prijzen worden mensen met een migratieachtergrond in hokjes geplaatst. Segregatie in optima forma, meent Gürkan Çelik.
Deze bijdrage werd ingezonden door Gürkan Çelik. Hij is publicist, opleider, onderwijs- en ondernemerscoach.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Elsevier Weekblad.
Diversiteit, we kunnen er niet omheen. Er zijn tal van initiatieven en programma’s die diversiteit in de samenleving, in organisaties en in het onderwijs proberen te stimuleren. Het doel? Onder meer het accepteren van verschillen tussen mensen en iedereen er echt bij laten horen. Inclusie dus. De vraag is of deze acties hieraan bijdragen of juist hun doel voorbijschieten en onbedoeld mensen in hokjes plaatsen en stigmatiseren.
Neem de onlangs uitgereikte ECHO Award. ECHO, expertisecentrum diversiteitsbeleid, kent prijzen toe aan studenten met een niet-westerse achtergrond die zich onderscheiden door buitengewone prestaties. Alsof de etnische achtergrond van de studenten en het succesvol zijn een uitzonderlijke combinatie vormt.
Het verbaast mij enorm dat er anno 2018 nog steeds dergelijke ‘beloon-de-allochtoon’-prijzen voor studenten in Nederland bestaan, en dat een grote groep zulks toejuicht en ondersteunt.
Benadering is niet meer van deze tijd
Ik leerde ECHO ruim twintig jaar geleden kennen als Expertisecentrum Allochtonen Hoger Onderwijs. Toen was het een wellicht onschuldig initiatief om de aandacht te vestigen op het gebrek aan diversiteit in het hoger onderwijs. Maar zo’n benadering is niet meer van deze tijd. Inmiddels studeren de kleinkinderen van de migrantenburgers aan hogescholen en universiteiten, en ze spreken de Nederlandse taal als hun moedertaal. Kennelijk willen de initiatiefnemers van de ECHO Award en hun aanhang de oude en stigmatiserende kijkkaders niet loslaten, terwijl de trend meer mix, inclusie en verbinding is. Met zulke speciale events en prijzen worden mensen met een migratieachtergrond in hokjes geplaatst. Segregatie in optima forma.
Echt zorgelijk is dat de minister van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, wellicht onbewust, dit stimuleert, de organisatie sponsort en poseert met de finalisten. De ECHO Award labelt getalenteerde jongeren als ‘allochtoon’ terwijl ze geworteld zijn in Nederland. Beseft men wel hoe vreemd het is dat minister Ingrid van Engelshoven (D66) zegt: ‘Je bent goed, maar je bent ook allochtoon. Dus verdien je een prijs.’
Opleiders worden gedwongen door gekleurde lens te kijken
Frappant is dat ook de instellingen voor hoger onderwijs dit fenomeen toejuichen. Ze selecteren studenten op basis van hun huidskleur en nomineren hen voor een allochtonen-award, oftewel: opleiders zien zich gedwongen door een gekleurde lens naar de studenten in de collegezalen te kijken. Zijn zij en hun medestanders zich ervan bewust dat er genoeg talenten van Nederlandse origine zijn, die door hun sociale context een prijs verdienen voor hun prestaties? Maar deze jongelui maken geen kans op een dergelijke award.
Uiteraard zijn de jonge finalisten en prijswinnaars blij met de waardering die hun toevalt. Ze worden door de minister toegesproken en ze krijgen de kans hun horizon met een summer course in Los Angeles te verbreden. Maar de vraag is of ze ook echt blij zijn met het etiket ‘hoger opgeleide succesvolle allochtoon’. Een ‘ja’ als antwoord zou de inclusiediscussie een andere wending geven: sluit je jezelf in of sluit je jezelf uit?
Boodschap: je behoort niet tot de norm
Ik vind het ongepast dat mensen en instituten deze studenten doelbewust categoriseren en blijven hameren op het punt dat ze niet tot de norm behoren. Dat is stigmatiserend en staat in schril contrast met het ideaal van inclusief-zijn. Willen we bijzondere jonge talenten zichtbaar maken, in het zonnetje zetten of aanmoedigen, dan kan dat door ze in te sluiten en aandacht te geven in reguliere initiatieven, zoals de studentenprijzen, scriptieprijzen en verkiezingen als de jonge ambtenaar van het jaar. Dan hoeven talenten die in Nederland geboren, getogen en geworteld zijn, nooit meer het predicaat ‘top-allochtoon’ te krijgen.