De oorlog in Oekraïne heeft ons hopelijk blijvend wakker geschud

Alle ‘crises’ van het afgelopen jaar, al dan niet door de regering zelf veroorzaakt, zinken natuurlijk in het niet bij die grote crisis van 2022, de oorlog in Oekraïne. Hopelijk heeft deze oorlog ons blijvend van onze naïviteit en zelfgenoegzaamheid verlost, schrijft Philip van Tijn.

We zijn in 2022 doodgegooid met alle crises/crisissen en intussen kan iedere geletterde Nederlander (dat worden er elk jaar minder, zoals onlangs werd aangetoond) uitleggen wat een crisis precies is en wat het verband is tussen al die crises. Daarvoor bestaat zelfs al een begrip, ‘polycrisis’, en we hebben nu dan ook twéé crisis-professoren, want sinds enige jaren moet Uri Rosenthal het speelveld delen met Beatrice de Graaf, ook al is de laatste vooral terrorisme-expert. In aantal  televisieoptredens ontlopen ze elkaar nauwelijks.

Ook lezers van EW zijn over alle crises goed op de hoogte gehouden en ik geloof dat EW ook het subtiele maar tevens fundamentele onderscheid heeft gemaakt tussen crises die niet door onze regering zijn opgelost én crises die door onze regering zijn veroorzaakt of verergerd.

De criminele Russische oorlog is in menig opzicht onvoorstelbaar

Maar al deze crises (zelfs de toeslagencrisis, waarvan we wel nooit zullen weten hoe erg die intrinsiek eigenlijk was) zinken natuurlijk in het niet bij die grote Crisis van 2022, de oorlog in Oekraïne, de Speciale Operatie van superdictator Vladimir Poetin. Laten we deze crisis in drieën delen: heden, verleden en toekomst.

Over het heden: ik heb weinig toe te voegen aan alles wat u daarover leest, hoort en ziet. De schandalige, zo niet criminele, inval in een soeverein land, de wisselende motiveringen van Russische kant daarvoor – wisselend, maar allemaal onwaar – de vernielingen en roofpartijen, de gruwelijke executies en verkrachtingen en eigenlijk alles wat valt onder oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid – en dat door een land dat één van de oprichters van de VN was en permanent lid van de Veiligheidsraad is – het is allemaal niet te bevatten.

Dat kan ook niet, want in ons deel van de wereld is dat sinds 1945 ongekend en buiten Europa op deze schaal eigenlijk ook. Ik heb het dan over grensoverschrijdend geweld (deze keer is het begrip zeker terecht) en niet over burgeroorlogen en godsdienst- en stammentwisten, want die zijn er helaas alom. De gruwelijkheden zullen we ons altijd blijven herinneren, maar ook de dapperheid van de Oekraïners, hun onverzettelijkheid en hun geestelijke weerbaarheid.

Groot verschil in realiteitsbesef tussen de verschillende Europa’s

Het verleden hebben velen van ons pas door het heden goed leren kennen. We wisten dat in de Tweede Wereldoorlog nogal wat Oekraïners met de Duitsers hebben gevochten, en misschien ook dat anderhalf miljoen Oekraïense Joden zijn vermoord, maar we hadden niet paraat dat Oekraïne onder de Duitsers én de Russen verschrikkingen heeft doorstaan, dat eenzesde van de bevolking (7 miljoen mensen) in de oorlog is omgekomen. Gesneuveld op het slagveld, gestorven van honger en ontberingen of vermoord door Duitsers of Russen. Of door andere Oekraïners. Niettemin hebben naar verhouding ongeveer evenveel (even weinig) Joden in Oekraïne overleefd als in Nederland.