De permanente roep om steun van de overheid

De geschiedenis is een discussie zonder einde, stelde de historicus Pieter Geyl ooit vast, en dit geldt zeker ook voor de parlementaire variant. Kijk naar de stroom biografieën van Nederlandse minister-presidenten die de afgelopen jaren is verschenen. De biografen doen hun best nieuw licht te werpen op voormalige premiers, wat de een beter lukt dan de ander.

Soms ontstaat een Historikerstreit. Zo ondernam de journalist Meindert van der Kaaij een poging tot rehabilitatie van Dirk de Geer, de tragische jonkheer die vanwege zijn slappe houding tegenover de nazi’s na de oorlog werd veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf. Wijlen Cees Fasseur vond dit maar niets en beschuldigde de auteur van de in 2012 verschenen biografie van het witwassen van evident fout gedrag van de defaitistische premier. Zelf publiceerde de bekende historicus een jubelend boek over de opvolger van De Geer, de onverzettelijke Fries Pieter Gerbrandy.

Bij de beoordeling van politieke daden van weleer speelt de tijdgeest een rol. Zo is de ster van Piet de Jong gestegen en die van Joop den Uyl gedaald. Het tamelijk pretentieloos op de winkel passen dat de bescheiden katholieke marineman eind jaren zestig deed, komt nu een stuk aangenamer over dan het ideologische gedram van de verbeten sociaal- democraat in de jaren zeventig. Tot schrik van zijn fans bleek uit zijn biografie ook nog eens dat Den Uyl in zijn jonge jaren heeft geflirt met een autoritair rechts nationalisme.