De feiten: Wetenschappelijk bureau NSC onderzoekt koopkrachtig pensioen
In het nieuwe pensioenstelsel kunnen uitkeringen de inflatie onvoldoende bijbenen. Dat staat in een analyse van de zogeheten transitieplannen van ruim veertig pensioenfondsen, opgesteld in opdracht van het wetenschappelijk bureau van NSC.
In die plannen staat hoe de fondsen in de komende jaren de pensioenen omzetten naar het nieuwe stelsel. Maar volgens de analyse die NSC liet uitvoeren, stijgen de uitkeringen niet voldoende mee met de steeds hogere woonlasten, duurdere boodschappen enzovoort.
Dat een uitkering meestijgt met de inflatie, is een van de belangrijkste doelstellingen van de grote pensioenhervorming die momenteel aan de gang is en de komende jaren door de fondsen moet worden afgerond.
Maar volgens de analyse wordt die doelstelling niet gehaald. Daarom presenteert het wetenschappelijk bureau van NSC dinsdag voorstellen om de pensioenen koopkrachtiger te maken.
Een van die voorstellen is om het pensioen van gepensioneerden risicovoller te beleggen. In goede beurstijden kun je een buffer opbouwen zodat naar verwachting ook in mindere tijden de uitkering kan worden meeverhoogd met de inflatie.
Tweede Kamerlid Agnes Joseph van NSC ziet de voordelen van die voorstellen, maar wijst ook op de nadelen. ‘In het rapport zien we dat pensioenfondsen bij economisch slecht weer de koopkracht beter kunnen bijhouden. Dat stemt NSC positief. Maar we hebben ook expliciet aandacht voor de keerzijde hiervan. Zo zijn de resultaten in economisch goed weer slechter, is de kans op korting groter en is het de vraag wat er gebeurt in stress scenario’s.’
Wie zegt wat over het nieuwe pensioenstelsel?
- ‘Uit het onderzoek volgen waardevolle voorstellen voor aanpassingen binnen het huidige stelsel die meewerken aan koopkrachtbehoud. Ik waardeer deze inzet om het pensioenstelsel nog verder te verbeteren met oog op solidariteit tussen generaties,’ schrijft Eddy van Hijum (NSC), demissionair Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een persbericht van NSC.
- ‘Voor NSC staat bestaanszekerheid centraal. Voor de huidige en toekomstige gepensioneerden. Een pensioen dat zijn waarde verliest, ondermijnt dat fundament. Dit rapport helpt om, ondanks onze kritiek op het nieuwe stelsel, de koopkracht in de uitkeringsfase te verstevigen.’ Tweede Kamerlid Agnes Joseph (NSC), in datzelfde persbericht.
- Anne Laning, als pensioendeskundige verbonden aan diverse pensioenfondsen. ‘De grafieken zijn positief. Zodanig, dat ik me afvraag wie de verbeteringen voor gepensioneerden betaalt.’
- Hoogleraar econometrie Bas Werker van Tilburg University: ‘Onderdeel van het voorstel is ook om risicovoller te gaan beleggen voor gepensioneerden. De vraag is: wie vangt dat risico op als het echt eens tegenzit?’
EW's visie: Nieuwe pensioenstelsel behoeft nog vele verbeteringen
Door: Jeroen van Wensen, redacteur EconomiePensioenfondsen zijn druk de pensioenen aan het overzetten naar het nieuwe stelsel. Een enorme klus, die tot nu toe alleen nog maar door enkele kleinere fondsen is geklaard (onder meer die van de loodsen en van Holland Casino). Per 2026 gaan de echt grote fondsen over, waaronder Zorg en Welzijn.
De praktijkervaring met het nieuwe pensioenstelsel is nog steeds nihil. Wel worden de potentiële financiële gevolgen van de overstap steeds inzichtelijker, nu de plannen van steeds meer fondsen concrete vormen aannemen.
De kostenkant van een inflatiebestendig pensioen
Het valt te prijzen dat het wetenschappelijk bureau van NSC die gelegenheid aangrijpt om te kijken wat er staat te gebeuren met de modellen. Dat er voorzetten worden gegeven om dichter bij de oorspronkelijke doelen van de wet te blijven, is eveneens prijzenswaardig.
Het voorstel verdient dan ook een serieuze behandeling in de Tweede Kamer en daarbuiten.
Verdere verdieping: Wat staat er (niet) in het pensioenvoorstel?
NSC stelt voor om de Wet toekomst pensioenen zodanig aan te passen, dat er voor gepensioneerden risicovoller kan worden belegd. Dat levert doorgaans hogere rendementen op, die kunnen worden gebruikt om de pensioenen mee te laten stijgen met de inflatie.
In jaren dat de rendementen hoger zijn dan de inflatie, wordt het extra rendement toegevoegd aan de zogeheten solidariteitsreserve. Die reserve maakt al deel uit van de nieuwe pensioenregeling. Als het tegenzit op de financiële markten, kunnen de pensioenen vanuit deze buffer worden aangevuld. Als het meezit wordt de reserve weer gevuld. NSC stelt ook voor om de vul- en onttrekregels van de solidariteitsreserve aan te passen.
Beperkingen van het NSC-voorstel in de praktijk
Maar hoe zal dat uitpakketten? Hoogleraar econometrie Bas Werker van Tilburg University nam de analyse door en zegt het volgende:
‘Een onderdeel van het voorstel is dat verhogingen van uitkeringen aan gepensioneerden worden begrensd door de hoogte van de inflatie in een jaar. Het geld dat je hiermee uitspaart, kun je gebruiken in jaren waarin de rendementen de inflatie niet kunnen bijhouden.
‘Maar dat zal in het algemeen niet genoeg zijn om een “voldoende koopkrachtig pensioen” op te leveren voor gepensioneerden. Dan moet je dus van ergens anders het overige geld halen voor de gewenste verhogingen.’
Koopkrachtbehoud heeft een prijs – en die ligt bij de werkenden
Er wordt voor gekozen om werknemers te laten betalen voor de resterende koopkrachtbescherming van gepensioneerden, concludeert Werker. De rekening wordt dus doorgeschoven. ‘Meer koopkracht kost simpelweg meer geld. De relevante vraag blijft: wie betaalt er wanneer voor?’
Peter van der Nat is actuarieel rekenaar bij verzekeringsmakelaar Howden. Hij deelt de conclusie van NSC dat in het nieuwe stelsel de inflatie lastig bij te houden is. Maar hij vraagt zich af of NSC zich niet te veel verliest in al te optimistische modelberekeningen.
‘In geval van meer beleggen in aandelen verwacht je in eerste aanleg dat dit weer negatief terugslaat bij pessimistische scenario’s. Maar dit lijkt niet zo te zijn, wat dan weer deels verklaarbaar is doordat er wordt aangevuld vanuit de solidariteitsreserve. Maar dan rijstde vraag: raakt die niet te snel op? Niet als je die van elders, bijvoorbeeld de jongeren, blijft aanvullen. Gratis geld bestaat niet.’
Een debat over nut en noodzaak
Van Der Nat waarschuwde in EW al eerder voor de mist die rekenmodellen kunnen oproepen (‘een rekenmodel met haar 102 parameters maal 20.000 scenario’s maal 100 projectiejaren’).
Pensioendeskundige Anne Laning vraagt zich af wat in de voorstellen wordt bedoeld met koopkrachtig. Het rapport gaat volgens hem aan deze vraag voorbij en kiest als definitie de mate waarin de uitkeringen de ontwikkeling van de inflatie bijhouden.
‘Maar ik zou liever een hoog pensioen met beperkt risico hebben dat niet perfect de ontwikkeling van de inflatie volgt, dan een lager pensioen dat zo goed mogelijk de ontwikkeling van de inflatie volgt. Maar goed, voorkeuren verschillen.’
Niettemin vindt Laning het een goede aanzet voor het debat, zo mailt hij aan EW. ‘Maar er zijn nog wel diverse openstaande vragen over noodzaak en evenwichtigheid.’
De presentatie van het rapport en de risico’s
‘Een beter perspectief op koopkrachtbehoud is een van de belangrijkste beloftes van de nieuwe pensioenwet, maar de sector geeft aan dat sturing op de inflatie niet goed mogelijk is. Daar wil je wel mee aan de slag,’ reageert Joseph. Haar partij werkt de voorstellen van het wetenschappelijk bureau de komende tijd verder uit.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Hervorming pensioenstelsel: gaat iedereen erop vooruit? En wat u verder moet weten