De feiten: PvdD wil met nieuwe wet ritueel slachten verbieden
In 2011 nam de Tweede Kamer een initiatiefwetsvoorstel van de Partij voor de Dieren aan. Doel was een verbod van ritueel slachten, omdat het onverdoofd doden van dieren onnodig leed veroorzaakt. Maar de Eerste Kamer torpedeerde het voorstel. De meerderheid vond het strijdig met de vrijheid van godsdienst.
Nu onderneemt de PvdD een nieuwe poging. Op het partijcongres van 14 juni lanceerde de fractieleider in de Tweede Kamer, Esther Ouwehand, een nieuw initiatiefwetsvoorstel. Het beoogt een eind te maken aan de uitzonderingspositie van godsdienstige groeperingen die volgens religieuze voorschriften dieren zonder verdoving slachten.
Wat staat er in het voorstel en wat zijn de bezwaren?
Bronnen: PvdD, Trouw, ADHet voorstel wil een eind maken aan verschillende praktijken, zoals het CO2-bedwelmen van varkens en elektrocutiebaden voor kippen, eenden en kalkoenen. Maar de meeste aandacht krijgt de verplichting dieren altijd te bedwelmen voordat zij worden geslacht.
‘We erkennen dat dit deel van onze wet een inperking van de godsdienstvrijheid is. Maar het beperken van ernstig en onnodig dierenleed is een zwaarwegend belang dat deze inperking rechtvaardigt.’
In een interview met het dagblad Trouw liet Ouwehand weten in gesprek te gaan met de joodse en islamitische gemeenschappen omdat zij de weerstand in deze kringen tegen de initiatiefwet begreep.
Vanuit deze hoek kwamen tijdens de behandeling door de Tweede en Eerste Kamer van het eerste voorstel van de PvdD, toen nog aangevoerd door Marianne Thieme, dan ook de grootste bezwaren.
Rabbijn Raphael Evers sprak in 2011 van ‘een rechtstreekse breuk met een eeuwenlange traditie van tolerantie en godsdienstvrijheid in Nederland’. En in 2020 nog meende opperrabbijn Binyomin Jacobs te moeten verwijzen naar de strijd van Adolf Hitler tegen koosjer slachten. ‘Het fenomeen is altijd voorloper geweest van opkomende Jodenvervolging. Dat baart me grote zorgen.’
Aan de islamitische kant roerde zich onder anderen Mohamed Ben Hammouch, Dit bestuurslid van de Stichting El Islam legde in het AD uit dat ritueel slachten een opdracht van de profeet Mohammed is die moslims moeten uitvoeren. Hij voegde er nog aan toe dat het geslachte dier geen pijn lijdt doordat het gebruikte mis ‘heel scherp’ is.
EW's visie: Gelovigen verdienen geen voorkeursbehandeling
Door: Gerry van der List, redacteur Geestelijk LevenDiverse instanties, zoals de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, de Europese vereniging van dierenartsen, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, hebben duidelijk gemaakt dat onverdoofd slachten extra stress en pijn bij dieren veroorzaakt.
Een verbod ervan lijkt wel slechts een kleine bijdrage te leveren aan vergroting van het dierenwelzijn. De laatste koosjere slachterij in Nederland is bijvoorbeeld vorig jaar failliet gegaan. Het gaat nu vooral om een praktijk van moslims. Bovendien worden kippen en een flink aantal runderen nu al voor de slachting verdoofd.
Godsdienstvrijheid
Maar principieel is het een interessante kwestie. Ze zet namelijk aan het denken over godsdienstvrijheid. Het gaat hier om een algemeen erkende en gewaardeerde vrijheid. Maar eigenlijk is ze overbodig.
Aanhangers van een godsdienst hebben in Nederland namelijk, net als andere burgers, het recht om hun mening uit te uiten, te vergaderen, enzovoorts. Zij beschikken dus over de mogelijkheid vrijelijk hun geloof te belijden. Maar het principe van de godsdienstvrijheid wordt misbruikt om gelovigen privileges te verlenen.
De uitzonderingspositie in het geval van onverdoofd slachten is een duidelijk voorbeeld van dit juridisch onterechte onderscheid. Alle burgers zouden voor de wet gelijk moeten zijn. Het gaat niet aan om groeperingen voor te trekken omdat ze verwijzen naar een heilige schrift of een culturele of religieuze traditie. De PvdD verdient dus steun in haar strijd tegen deze rechtsongelijkheid.
Verdere verdieping: Europese regelgeving staat verbod op ritueel slachten toe
Voor de PvdD is België een lichtend voorbeeld. Daar is het ritueel slachten verboden. Joodse en islamitische instanties in Vlaanderen en Wallonië die hoopten op Europese steun voor hun verzet, vingen juridisch bot. In 2020 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat het verbod niet indruist tegen Europese regelgeving.
En vorig jaar oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg dat de Belgische maatregel niet in strijd is met Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Volgens het Hof hebben de Vlaamse en Waalse autoriteiten een maatregel genomen die ‘in beginsel gerechtvaardigd’ is en ‘kan doorgaan als proportioneel voor het nagestreefde doel, te weten de bescherming van het dierenwelzijn als element van de “publieke moraal”‘.