Faber naar Ter Apel. Hoe groot is de asielpuinhoop?
Minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV) gaat donderdag 6 februari weer naar het aanmeldcentrum in Ter Apel. Haar eerste bezoek bracht zij vlak na haar aantreden in juli 2024.
Ook bezoekt ze het aangrenzende dorp Nieuw-Weerdinge in de gemeente Emmen. Asielzoekers zorgen er al jaren voor veel overlast.
De minister zal vooral bezorgde burgers en bestuurders treffen. Burgemeester Jaap Velema van de gemeente Westerwolde, waartoe Ter Apel behoort, is in elk geval blij dat Faber eindelijk weer komt.
EW’s visie: Faber stuit op weerbarstigheid asieldossier
Door: Politiek redacteur Carla JoostenFaber beheert de belangrijkste ministersportefeuille die de PVV in handen heeft. De partij moet het ‘strengste asielbeleid ooit’ verwezenlijken. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. De realiteit is dat het asielbeleid vooral op Europees niveau valt te beïnvloeden.
Het lukt Faber nog niet haar harde opstelling in daden om te zetten. Een extra reden om kritisch te zijn: Nederland profiteert minder dan andere Europese landen van de daling van het aantal illegale migranten in de Europese Unie.
De enige vermindering in instroom die Nederland kent, is nota bene te danken aan de door Fabers partij zo verfoeide EU, die asieldeals sloot met derde landen.
Zoals veel Haagse dossiers, is ook dat van asiel erg weerbarstig.
Toch valt er nog gemakkelijk winst te behalen. Nederland heeft met 85 procent een relatief hoog inwilligingspercentage. In andere EU-landen is dat gemiddeld 48 procent. Werk aan de winkel voor Faber.
Bestuurders en bevolking sceptisch, Kamer kritisch
Faber krijgt tot op heden grotendeels negatieve reacties op haar handelen in het asieldossier. Lokale bestuurders zijn bezorgd, omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn.
Zo wil ze de Spreidingswet, die moet zorgen voor spreiding van asielzoekers over het land, weer intrekken.
‘Het klinkt mooi daadkrachtig: minder vluchtelingen. Maar het effect zou weleens averechts kunnen zijn. Als er te weinig opvang en huisvesting is, neemt de overlast in wijken en dorpen toe. Dat raakt ons zeer,’ zei de Doetinchemse burgemeester Mark Boumans in het najaar van 2024. Hij is lid van de commissie Asiel en Migratie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten.
De gemeenten vinden dat intrekking pas een goed idee is op het moment dat de problemen in de asielopvang zijn opgelost. Bestuurders vinden dat Faber falend leiderschap toont.
De bevolking in de regio is sceptisch. ‘Hoeveel zijn haar eigenlijk al voorgegaan? Bestuursvoorzitters, burgemeesters, politiek leiders, staatssecretarissen. Zelfs de Koning,’ zei Sandra Davids van de plaatselijke Hema tegen het Dagblad van het Noorden.
Asielzoekers die overlast veroorzaken, verdienen straf
In Nieuw-Weerdinge zal Faber een murw geslagen bevolking treffen. Die wil vooral dat het dorp weer veilig wordt.
‘Niet alleen door handhavers, maar ook door directe sancties als er iets voorvalt,’ zegt Annemieke Vinck, actief bij de VVD van Emmen, tegen EW.
‘Het land uit, of opsluiting op een speciale plek waar kansloze asielzoekers moeten verblijven. En straffen zoals wijzelf zouden worden gestraft. Jongeren hier krijgen een buurtverbod als ze iets uithalen, asielzoekers niks.’
De Tweede Kamer kritiseerde Faber woensdag 5 februari. Joost Eerdmans (JA21) kreeg amper antwoord op zijn vraag waarom in omliggende landen de instroom sneller daalt dan in Nederland.
SP-Kamerlid Michiel van Nispen vindt Fabers aanpak chaotisch. En Anne-Marijke Podt (D66) laakt het dat de minister ‘volstroomlocaties’ schept – erop wijzend dat statushouders azc’s bezet houden – in plaats van doorstroomlocaties.
Hoe verder met het asielbeleid van Faber?
Het aanmeldcentrum in Ter Apel loopt bij tijd en wijle overvol. Dit komt doordat asielzoekers er te lang moeten blijven, omdat er elders geen opvang beschikbaar is.
‘Ik begrijp dat zij de instroom wil beperken, daar hebben kiezers, ook in Westerwolde, om gevraagd,’ zei burgemeester Velema over Faber tegen het Dagblad van het Noorden.
‘Maar daarnaast moet je zorgen voor humane opvang. Je mag niet vergeten waaruit ons asielbeleid en ons vluchtelingenverdrag voortkomen: de Tweede Wereldoorlog.’
Grote probleem is de slechte doorstroming van asielzoekers naar azc’s. Faber zei woensdag in de Kamer dat er wordt gewerkt aan doorstroomlocaties.
Onbekend of grenscontroles iets opleveren
Faber wil dat er minder asielzoekers naar Nederland komen en stelde daarom grenscontroles in. Maar of die iets opleveren, is nog niet bekend.
In 2024 kwamen er minder asielzoekers naar Nederland dan in 2023: 44.000 tegen 48.000. In de eerste vijf weken van dit jaar vroegen 3.500 mensen asiel aan, tegen 5.000 in dezelfde weken in 2023.
De lagere instroom is louter te danken aan de Europese Unie, die migratiedeals sloot met landen in Noord-Afrika. Ook de aanhoudende druk op kandidaat-lidstaten in de Westelijke Balkan (vooral Servië) om de grenzen dicht te houden, pakte goed uit.
Fabers grenscontroles ‘deugen niet’
Illegale vreemdelingen die zich al op Nederlands grondgebied bevinden, mogen niet worden weggestuurd of vastgezet. Dat oordeelde de Haagse rechtbank in een nog niet gepubliceerde uitspraak, die NRC al wist te openbaren.
‘De opdracht die de marechaussee van de minister kreeg, deugt niet,’ zei onderzoeker Carolus Grütters (Radboud Universiteit Nijmegen) in diezelfde krant.
Toch gaat Faber onverminderd door met de grenscontroles.
In Ter Apel en Nieuw-Weerdinge moet blijken of Faber enigszins tegemoet kan komen aan de zorgen van burgers en bestuurders.