Laat Eerste Kamer zich leiden door emoties?

30 januari 2018Leestijd: 2 minuten
D66-Kamerlid Pia Dijkstra - Foto: ANP

Vandaag is het onmiskenbaar: de Eerste Kamer bedrijft politiek. Zelfs emoties spelen een rol, blijkt bij de behandeling van de initiatiefwet van Tweede-Kamerlid Pia Dijkstra (D66) om orgaandonatie te regelen.

Door dit debat is het dinsdag in de Eerste Kamer weer eens ouderwets bal, maar het zegt ook weer iets over de aard van dit deel van de Staten-Generaal.

Of de donorwet door de Eerste Kamer komt, is trouwens even onzeker als de uitslag in 2016 aan de overkant: 75 Tweede Kamerleden voor, 74 tegen.

Na de stemming volgende week blijkt pas of voortaan elke Nederlander, als hij geen actie onderneemt, automatisch orgaandonor is.

Tweede Kamer koos voor ‘ja, tenzij’ van D66 en tegen de burger, schreef Arthur van Leeuwen eerder over de donorwet 

‘Vrije kwestie’ binnen de regering

Het voorstel wekt grote politieke verdeeldheid. Partijen als CDA, VVD en GroenLinks maakten er een ‘vrije kwestie’ van: er is geen fractiediscipline. Eerste Kamerleden mogen bij de stemming hun eigen geweten volgen.

Persoonlijke ervaringen spelen bij voor- en tegenstanders een rol. Of ze hebben zelf als nabestaande al eens moeten beslissen over het al dan niet ‘weggeven’ van organen van een overleden dierbare. Of ze kennen een zieke die met smart wacht op een orgaan.

Functie van de Eerste Kamer

Stemmen vanuit een persoonlijke invalshoek is ook in de Eerste Kamer niet uniek, maar verre van gebruikelijk. Dit keer komen daar trouwens nog ‘emoties’ bij.

Over de functie van de senaat is niets vastgelegd. Die ontwikkelt zich sinds 1815 geleidelijk. De Eerste Kamer let vooral op de uitvoerbaarheid en technische kwaliteiten van wetten, klinkt het in de Eerste Kamer zelf. Van ‘Tweede Kamertje’ spelen, zou geen sprake zijn.

De gang van zaken rond de donorwet laat zien dat de Eerste Kamer meer doet dan alleen slechte wetten tegenhouden. Sterker: de persoonlijke kijk speelt een rol, zoals geloof dat trouwens altijd al doet. Niks louter juridische toetsing.

Van Tweede Kamerleden mag je hopen dat zij gevoelens vertolken die leven onder de bevolking en dus ook bij henzelf. Dat indirect gekozen politici ook nog eens op grond van gevoelens oordelen, is dubbelop.

En dat is precies het verwijt dat voorstanders van afschaffing van de Eerste Kamer deze Kamer vaak maken.