Voor het eerst sinds 2004 is Nederland weer voor een halfjaar voorzitter van de Europese Unie. Vier vragen en antwoorden over het Nederland EU-voorzitterschap.
Het is de twaalfde keer dat Nederland het voorzitterschap mag bekleden. Nederland neemt het roer over van Luxemburg.
Wat houdt het EU-voorzitterschap in?
Elk halfjaar wordt de Europese Unie voorgezeten door een lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Raad van de Europese Unie (met uitzondering van de Raad Buitenlandse Zaken).
De voorzitter moet de verschillende standpunten van de lidstaten zien te verenigen tot Europese besluiten. Daarnaast moet het voortouw genomen worden bij onderhandelingen tussen de lidstaten onderling. Ook vertegenwoordigt de voorzitter de belangen van de Raad van de EU bij het Europees Parlement en de Europese Commissie.
Nu is het dus de beurt aan Nederland. De Nederlandse ministers of staatssecretarissen moeten alle raadsvergaderingen met hun ambtgenoten in Brussel of Luxemburg voorzitten.
De voorzittende lidstaat kan ook raden organiseren in haar eigen land. Die zijn informeel omdat er geen besluiten worden genomen. Nederland heeft als locatie hiervoor het Scheepvaartmuseum in Amsterdam aangewezen.
Hoe belangrijk is het voorzitterschap voor Nederland?
De positie van het voorzitterschap is in de loop der jaren sterk uitgekleed. Het voorzitterschap omvat niet langer meer de Europese Raad van regeringsleiders (dat doet Donald Tusk) en evenmin de Ministeriële Raad voor Buitenlandse Zaken.
Het voorzitterschap betekent nog wel dat Nederland invloed kan uitoefenen op de agendavorming, maar de bedoeling is wel dat er bij elk idee aan het grote Europese geheel gedacht wordt.
Landen die veel gedaan krijgen tijdens het voorzitterschap strijken vaak met de eer, en Nederland heeft een reputatie hoog te houden. Eerder Nederlands voorzitterschap leidde respectievelijk tot de Europese Akte over de gemeenschappelijke markt (1986), het Verdrag van Maastricht (1992), het Verdrag van Amsterdam (1997) en het begin van de toetredingsonderhandelingen met Turkije (2004).
Wat wil Nederland tijdens het voorzitterschap gedaan krijgen?
Ondanks de bescheiden mogelijkheden heeft het kabinet een lange reeks plannen voor het EU-voorzitterschap.
Een paar speerpunten uit de 161 wensen en plannen voor het voorzitterschap zijn: een betere samenwerking tussen de EU en de Navo, lagere prijzen voor medicijnen en meer Europese defensiesamenwerking. Het is de bedoeling dat onder het Nederlands voorzitterschap een besluit moet vallen over een Europese grens- en kustwacht.
Hoeveel geld gaat het voorzitterschap Nederland kosten?
In totaal heeft Nederland 46 miljoen euro uitgetrokken voor een halfjaar voorzitterschap, ofwel ruim 250.000 euro per dag. De uitgaven betreffen onder meer de kosten van een centrale projectorganisatie, politie-inzet, bijeenkomsten en het culturele programma.
Vorige maand zei minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken nog dat het EU-voorzitterschap een sobere aangelegenheid zou worden. ‘We gaan niet een heel circus opbouwen met allerlei locaties in Nederland. Er is één vergaderruimte, en die is hier in Amsterdam. We gaan het soberder doen dan in 2004. Het is niet goed als we na bezuinigingen het voorzitterschap enorm gaan optuigen met toeters en bellen. Dat neemt niet weg dat we ons als Nederland goed presenteren.’ In 2004 werd er nog 97 miljoen euro uitgegeven voor een halfjaar voorzitterschap.