De eerste keer dat de Nederlanders op Eerste Kerstdag prinses Beatrix over de radio horen, is op maandag 25 december 1939. Drie maanden eerder is in Polen de Tweede Wereldoorlog uitgebroken en zijn ook in het neurale Nederland de militairen onder de wapenen geroepen.
De prinses is een peuter van nog geen twee jaar oud. Ze viert deze Eerste Kerstdag met haar vader, moeder, zusje Irene en het personeel op Paleis Noordeinde in Den Haag. De radio is aanwezig ten behoeve van een rechtstreekse uitzending voor ‘de gemobiliseerde militairen te land en ter zee, die de Kerstdagen niet in eigen kring kunnen doorbrengen’.
Kinderkreet
Voordat prinses Juliana een korte toespraak zal houden en het gezin twee coupletten van het oude Kerstlied ‘Stille Nacht, Heilige Nacht’ zal zingen, leest vader prins Bernhard het Kerstevangelie uit Lucas II, vers 1 tot 20 voor.
Maar dan zien de twee prinsesjes de boom waarvan net de kaarsjes zijn ontstoken. De radiomicrofoon registreert haarfijn de verrukte kinderkreet: ‘Kerstboom! Mooie Kerstboom!’ De kranten zijn twee dagen later al net zo verrukt: ‘De eerste woorden die de Nederlanders van Prinses Beatrix vernamen, zullen hun echo in vele gezinnen hebben gehad.’
Staatshoofd
Ruim vier decennia later is het prinsesje staatshoofd geworden en wordt op donderdag 25 december 1980 de eerste officiële Kersttoespraak van koningin Beatrix uitgezonden. ‘Vandaag wil ik mij graag tot U richten met een kerstgroet.’
Er zullen nog tweeëndertig Kersttoespraken volgen. De laatste zin van haar laatste Kersttoespraak op dinsdag 25 december 2012 luidt: ‘In dat vertrouwen wens ik u gezegende Kerstdagen toe’.
Alle Kersttoespraken bij elkaar tellen 27.010 woorden. Ze zijn allemaal op Eerste Kerstdag om 13.00 uur uitgezonden. Tot 2000 alleen via de radio en met ingang van dat jaar ook via de televisie, wat het publiek enorm heeft vergroot.
De toespraken zijn steeds een paar dagen van te voren opgenomen. In 1981 was het NOS-team al op donderdag 3 december op Paleis Huis ten Bosch voor de opname, aangezien de Koningin gedurende de Kerstdagen in het Oostenrijkse Lech zou verblijven. Drie weken lag de Kersttoespraak op de plank.